ΚΥΘΗΡΑ: Ο Μ . Σοφίος φωτογράφισε την απόβαση των Βρετανών στο Καψάλι το Σεπτέμβριο του '44
ΚΥΘΗΡΑ: Ο Μ . Σοφίος φωτογράφισε την απόβαση των Βρετανών στο Καψάλι το Σεπτέμβριο του '44
Η παραλία του Καψαλιού, όπως φαίνεται σήμερα από το εκκλησάκι του Αϊ - Γιώργη, το σημείο απ' όπου 60 χρόνια πριν ο Μ. Σοφίος φωτογράφιζε την ιστορία μ' ένα «κλικ».
Από το φακό της μηχανής του έχει περάσει η μεταπολεμική ιστορία των Κυθήρων καρέ καρέ. 0 κ. Μανώλης Σοφίος είδε και φωτογράφισε το νησί του με το ζήλο του καλλιτέχνη, αποτυπώνοντας εικόνες και σκηνές χαμένες πια. Ευτυχώς, όμως, εκτός από τις μνήμες των παλαιότερων, εξακολουθούν να υπάρχουν στα χιλιάδες αρνητικά του
Η Ιστορία σε ένα αρνητικό
Του Αλέξανδρου θεολόγου
Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θυμούνται πως η τρίτη απόβαση συμμαχικών δυνάμεων στην Ελλάδα έγινε στα μέσα του Σεπτεμβρίου του 1944 στα Κύθηρα. Μια αρμάδα βρετανικών πολεμικών έκανε την εμφάνιση της στο Καψάλι και αποβατικά βγήκαν στην παραλία, γεμίζοντας την αμμουδιά με άνδρες και υλικό, θα έμενε απλώς και μόνο σαν μια ανάμνηση που θα χανόταν κι αυτή, αν δεν ήταν εκεί ο Μανώλης Σοφίος για να απαθανατίσει με τη φωτογραφική του μηχανή τη στιγμή, μια ψηφίδα από την εικόνα ms Ελλάδας που μόλις έβρισκε ξανά την ελευθερία της...
«Τρεις τέσσερεις μέρες μετά που μάθαμε για την απόβαση, σκέφθηκα ότι αυτή θα ήταν μια ιστορική φωτογραφία για τα Κύθηρα», θυμάται. «Πήρα τη μηχανή μου, μια ρώσικη 9x12 με γυάλινη πλάκα, πήρα και ένα θείο μου, που ήταν στην Αυστραλία και τα 'ξερε τα εγγλέζικα, και πήγαμε στο Καψάλι, τέσσερις ώρες με τα πόδια...».
Μέρες μετά την απόβαση και η παραλία ήταν ακόμη γεμάτη άνδρες και υλικό, στρατός παντού...
Μνήμες
«Πήγαμε στο αρχηγείο να μου δώσουν άδεια. Τότε διερμηνέας των Αγγλων ήταν ένας Κρητικός, ο Κανακάκης. Του εξήγησα τι θέλαμε κι ένας Σκοτσέζος συνταγματάρχης έδωσε άδεια μόνο για δύο φωτογραφίες... Ξαφνικά, ήρθαν δύο υπαξιωματικοί και μου λένε "τι κάνεις εκεί, απαγορεύεται". Τους εξηγήσαμε ότι είχαμε προφορική άδεια κι ένας τους πήγε στο αρχηγείο να ρωτήσει. Οταν γύρισε, μου είπε όχι μόνο να πάρω τη μηχανή μου, αλλά να φύγουμε αμέσως από το Καψάλι. Την είχαν αναιρέσει την άδεια...».
Η Ιστορία όμως ήταν πια στις πλάκες της μηχανής του. Ακόμη θυμάται με τι αγωνία γύρισε στον Ποταμό για να τις εμφανίσει. «Είχα μια λαχτάρα να δω αν βγήκαν καλές που κάναμε πιο γρήγορα», λέει. Τελικά βγήκε μόνο μία.
Ο ίδιος γνωρίζει πόσο μοναδική είναι.
Το ίδιο και το βρετανικό Imperia War Museum, από τα κορυφαία του κόσμου, το οποίο και πήρε ένα αντίγραφο.
Ομως η απόβαση δεν είναι η μόνη σπάνια φωτογραφία του. Από το φακό του έχει περάσει η ιστορία του ίδιου του νησιού, εικόνες άλλων εποχών που «μιλούν» απότις ασπρόμαυρες καρτ ποστάλ του αρχείου του, αποτελώντας έναν πραγματικό λαογραφικό θησαυρό.
Τα χιλιάδες πορτρέτα και τα αμέτρητα αρνητικά πρέπει να διασωθούν, να συντηρηθούν και να διαφυλαχθούν.
Το αρχείο
Η κόρη του Μ. Σοφίου, Μετάξια Προβατάρη, αλλά και η εγγονή του, Εβίτα, γνωρίζουν ότι για να σωθεί απαιτούνται εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις και πιστώσεις.
Ωστόσο, η 24χρονη Εβίτα, που έχει σπουδάσει φωτογραφία και θέλει να συνεχίσει την οικογενειακή παράδοση, δηλώνει στον «Ε.Τ.» αποφασισμένη να το παλέψει. «Δεν θα ήθελα να περάσει το αρχείο σε ξένα χέρια», λέει.
«Εγώ κυνήγησα τα τοπία του νησιού»
Γεννημένος το 1913 στα Λογοθετιάνικα Κυθήρων, ο Μανώλης Σοφίος κληρονόμησε το 1930 το πλούσιο φωτογραφικό αρχείο των γονέων του. Αντίθετα με τη μητέρα του Αρετή, η οποία ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη φωτογραφία από τα... δεκαεπτά της, ο ίδιος, αντί των πορτρέτων και των «ρετούς» που κυριαρχούσαν τότε, προτίμησε τις λεγόμενες φυσικές φωτογραφίες. Όπως λέει, «εγώ κυνήγησα τα τοπία του νησιού». Επί ενάμιση χρόνο παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής δίπλα στον Ιωάννη Βουτσίδη, αλλά η αγάπη του για τη φωτογραφία τον έκανε να γυρίσει ξανά σε αυτήν. Μετά ήρθε ο πόλεμος... «Οι Ιταλοί τρελαίνονταν για φωτογραφίες, κυρίως συνθέσεις με τανκς, αλεξίπτωτα, τέτοια πράγματα. Οι Γερμανοί δεν ενδιαφέρονταν για φωτογραφίες», θυμάται. Αισθανόμενος ότι το ταλέντο και το κοφτερό μάτι ίσως να μην είναι αρκετά για το τέλειο, ο Μ. Σοφίος παρακολούθησε και μαθήματα φωτογραφίας δι' αλληλογραφίας στην Ακαδημία της Νέας Υόρκης.
Εκθέσεις
Μέλος της Ελληνικής Φωτογράφικής Εταιρείας, έλαβε μέρος σε πολλές φωτογραφικές εκθέσεις, ομαδικές και μη. Οι φωτογραφίες του δύσκολα μετρώνται, πολλές δε είναι μοναδικές, όπως η πρώτη προσγείωση αεροπλάνου της Ολυμπιακής Αεροπλοΐας στο νησί, το 1971. Η φωτογραφία της απόβασης όμως παραμένει μία από τις αγαπημένες του. Αλλωστε, πόσες φορές έχει κανείς την ευκαιρία να φωτογραφήσει την Ιστορία;
Τα χιλιάδες πορτρέτα, τα αμέτρητα αρνητικά και οι σπάνιες φωτογραφικές μηχανές του Μανώλη Σοφίου αποτελούν κομμάτι της ιστορίας των Κυθήρων και πρέπει να διαφυλαχθούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια