ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΥ: Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΩΝ… ΚΟΣΜΩΝ, Η ΚΑΤΟΧΗ, ΟΙ ΠΕΙΡΑΤΕΣ ΚΑΙ Η ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΑ
Η 13η Φεβρουαρίου καθιερώθηκε από την UNESCO ως Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου, έπειτα από σχετική πρόταση της Ισπανικής Ακαδημίας Ραδιοφώνου πορείΜπορεί να έχουν αλλάξει οι εποχές, αλλά το ραδιόφωνο θα έχει πάντα τη μαγεία του. Η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου καθιερώθηκε με απόφαση της UNESCO στις 29 Σεπτεμβρίου 2011, έπειτα από πρόταση της Ισπανικής Ακαδημίας Ραδιοφώνου. Αρχικά, η πρόταση των Ισπανών ήταν να τιμάται η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου στις 30 Οκτωβρίου, σε ανάμνηση της περίφημης εκπομπής του Όρσον Γουέλς το 1938, που έμεινε στην ιστορία ως ο «Πόλεμος των Κόσμων». Η UNESCO, όμως, αποφάσισε διαφορετικά και πρόκρινε τη 13η Φεβρουαρίου, ημερομηνία κατά την οποία το 1946 πρωτολειτούργησε το ραδιόφωνο του ΟΗΕ. Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας Ραδιοφώνου είναι ο εορτασμός του ραδιοφώνου ως Μέσου Μαζικής Επικοινωνίας, η βελτίωση της διεθνούς συνεργασίας μεταξύ των ραδιοφωνικών οργανισμών και η ενθάρρυνση των μεγάλων διεθνών δικτύων, όσο και των τοπικών ραδιοφώνων, να προωθήσουν την πρόσβαση στην πληροφόρηση και την ελευθερία της έκφρασης στα ερτζιανά. Η ιστορία του ραδιοφώνου Το 1895, ο πατέρας του ραδιοφώνου Γουλιέλμος Μαρκόνι κατόρθωσε να μεταδώσει ηχητικά σήματα Μορς διαμέσου ερτζιανών κυμάτων.
Ήταν παραμονές των Χριστουγέννων του 1906 στην Νέα Υόρκη όταν ο Φέσεντεν μετέδωσε για πρώτη φορά φωνή και μουσική μέσω ραδιοκυμάτων. Αργότερα ήρθε ο ντε Φορέ για να εφεύρει την ηλεκτρονική λυχνία, η οποία ήταν η μόνη “μορφή” ραδιοφώνου για τα επόμενα 50-60 χρόνια. Μέχρι τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο το ραδιόφωνο είναι ένα μέσο χρησιμοποιούμενο σε ερασιτεχνική βάση και δεν είναι καθόλου ανεπτυγμένο ούτε διαδεδομένο. Πηγή: infowoman.gr Σταθμός στην ιστορία του ραδιοφώνου αποτελεί η έμπνευση ενός Αμερικανού, του Φρανκ Κόνραντ (Frank Conrad), ο οποίος εργαζόταν ως μηχανικός και ερασιτεχνικά ασχολείτο με το ραδιόφωνο και τον αθλητισμό. Ο Κόνραντ τυχαία “βγήκε στον αέρα” με το ραδιόφωνο για να μεταδώσει τα αποτελέσματα των αγώνων. Απέκτησε φανατικό κοινό. Ήταν τότε που μεταδόθηκε και η πρώτη ραδιοφωνική διαφήμιση, ενός καταστήματος στη γειτονιά του Κόνραντ. Την εκπομπή του Κόνραντ, που ουσιαστικά θεωρείται ο πατέρας του ραδιοφώνου, πήρε η εταιρεία Westinghouse, την υποστήριξε τεχνικά και την επαύξησε.
Στις 20 Νοεμβρίου 1920 λειτούργησε ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός, ο K.D.K.A., που λειτουργεί ακόμη και σήμερα. Το 1926 εμφανίζεται στην αγορά ραδιοφωνικός δέκτης αρκετά εύχρηστος, ποιοτικός και φθηνός. Από τότε το ραδιόφωνο κατακτά πολύ ευρύ κοινό. Στην πορεία εμφανίζεται και η σύσταση σχετικής νομοθεσίας για την οργάνωση τόσο των σταθμών όσο και των συχνοτήτων εκπομπής. Η εδραίωση, όμως, του ραδιοφώνου έρχεται μετά το 1930. Σε αυτή την περίοδο δημιουργείται το καλά οργανωμένο δίκτυο σταθμών (κρατικών και ιδιωτικών) τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Κατά τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου, το ραδιόφωνο και ο Τύπος γίνονται δύο μέσα ανταγωνιστικά μεταξύ τους, γιατί το ραδιόφωνο αποκτά μεγάλο ειδησεογραφικό περιεχόμενο. Η λήξη του Μεγάλου Πολέμου φέρνει το ραδιόφωνο στην αρχική του ιδιότητα και γίνεται ξανά ένα μέσο κυρίως ψυχαγωγικό.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’40 με αρχές της δεκαετίας του ’50 το ραδιόφωνο αποκτά ένα νέο ανταγωνιστή, την τηλεόραση η οποία έχει στα χέρια της ένα πολύ δυνατό όπλο έναντι του ραδιοφώνου, την εικόνα. Η ακροαματικότητα του ραδιοφώνου πέφτει κατακόρυφα και οι ραδιοφωνικοί σταθμοί ψάχνουν λύσεις. Η λύση έρχεται το ’50-’60 και την εμφάνιση της δημοφιλέστατης μουσικής Rock ‘n Roll. Η κρίση ξεπερνιέται και το ραδιόφωνο καθιερώνεται ως αποκλειστικά ψυχαγωγικό-μουσικό μέσο. Τη δεκαετία του ’60 αμφισβητείται στην Ευρώπη το κρατικό ραδιόφωνο, γιατί δεν μετέδιδε Ροκ μουσική και απορρίπτεται από τη νεολαία της εποχής. Εμφανίζεται η Πειρατική Ραδιοφωνία με πρωτοπόρο το Radio Caroline στην Αγγλία, το οποίο εκπέμπει από ένα μικρό πλοίο έξω από τα χωρικά ύδατα της Αγγλίας και μεταδίδει μόνο Rock.
Η ακροαματικότητά του είναι τόσο υψηλή, που απειλεί το BBC. Ακολουθεί ευρεία διάδοση αυτού του τύπου ραδιοφωνίας σε όλη την Ευρώπη. Μετά από αυτό ακολουθεί η απορρύθμιση (Deregulation) της δεκαετίας του ’70 και ουσιαστικά το ραδιόφωνο εισέρχεται στην τελευταία φάση της ωριμότητάς του. Τις λυχνίες αντικαθιστούν τα μικρά τρανζίστορ. Το ραδιόφωνο και το κασετόφωνο συνδυάζονται σε μια συσκευή. Η ραδιομετάδοση εμφανίζεται την περίοδο 1921-1922 σχεδόν συγχρόνως σε όλα τα βιομηχανικά κράτη. Γεννιέται από τις αλλαγές της τεχνολογίας των ραδιοεπικοινωνιών και από την ανάγκη των μεγάλων εταιρειών ραδιοηλεκτρικού υλικού, που αύξησαν κατακόρυφα την παραγωγή τους κατά τη διάρκεια του πολέμου, να ανοιχτούν προς την ιδιωτική αγορά, ακόμη και αν ορισμένοι από τους μεγαλύτερους ομίλους, στις ΗΠΑ κυρίως, αντιλαμβάνονται με καθυστέρηση την σημασία της ραδιομετάδοσης. Πριν από το 1914 δημιουργούνται σε όλες τις χώρες πειραματικές ραδιοφωνικές εκπομπές. Στις ΗΠΑ φοιτητές αρχίζουν να μεταδίδουν δελτία ειδήσεων και μουσικά προγράμματα.
Στο Βέλγιο αναμεταδίδουν μια συναυλία κλασικής μουσικής. Ο εφευρέτης Λι Ντε Φορέ, προσεγγίζοντας ένα βιομηχανικό σχέδιο, το οποίο δεν θα καταφέρει όμως να φέρει σε πέρας μόνος του, οργανώνει το 1908 τη μετάδοση μιας συναυλίας από τον Πύργο του Άιφελ και, το 1910, την αναμετάδοση μιας παράστασης με τον Καρούζο από τη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης. Το συμβατικό ραδιόφωνο περιλαμβάνει δύο κατηγορίες τρόπου μετάδοσης τα AM (διαμόρφωση κατά πλάτος) και τα FM (διαμόρφωση κατά συχνότητα). Στις συχνότητες αυτές χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα μήκη κύματος ανάλογα με το σκοπό (π.χ. οι κοινοί ραδιοσταθμοί εκπέμπουν στις συχνότητες FM 88-108). Άλλες συχνότητες χρησιμοποιούνται για άλλους σκοπούς όπως π.χ. από την Αστυνομία και την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Εκτός από το συμβατικό ραδιόφωνο υπάρχει και το ραδιόφωνο του Διαδικτύου, που εκπέμπει “stream audio” (δηλαδή επιφορτώνεται το αρχείο σε πραγματικό χρόνο, ο ήχος φορτώνεται εκείνη την στιγμή που παίζει) και, τέλος, το Podcasting που εκπέμπει μαγνητοφωνημένα.
Ο 23χρονος Όρσον Ουέλες, δημιούργησε ένα θεατρικό για το ραδιόφωνο βασισμένο στο μυθιστόρημα «Ο Πόλεμος των Κόσμων», του Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς το οποίο και μεταδόθηκε από το CBS. Ήταν μία αφήγηση η οποία περιελάμβανε ηχητικά εφέ, προσομοίωση δελτίου ειδήσεων, δήθεν μαρτυρίες πολιτών και δραματικό λόγο. Όλα αυτά παρά το γεγονός πως στην αρχή του προγράμματος έγινε αναφορά πως πρόκειται για θεατρικό έργο και όχι για πραγματικά γεγονότα δημιούργησαν σύγχυση στους Αμερικανούς οι οποίοι δεν έτυχε να ακούσουν την αρχή της αφήγησης. Στο Νιου Τζέρσεϊ σημειώθηκε μποτιλιάρισμα στους δρόμους από έντρομους κατοίκους, που έσπευδαν να εγκαταλείψουν την περιοχή για να μην πέσουν στα χέρια των εξωγήινων εισβολέων. Πολίτες ζητούσαν μάσκες οξυγόνου από την αστυνομία για να σωθούν από τα τοξικά αέρια που υποτίθεται ότι εκτόξευαν οι Αρειανοί, ενώ άλλοι ζητούσαν από την ηλεκτρική εταιρεία να τους διακόψει την παροχή ρεύματος για να μην εντοπιστούν από τους εισβολείς. Μία γυναίκα έντρομη μπήκε σε μια εκκλησία της Ινδιανάπολης, όπου γινόταν βραδινή λειτουργία και άρχισε να κραυγάζει: «Η Νέα Υόρκη καταστράφηκε. Είναι το τέλος του κόσμου. Πηγαίνετε στα σπίτια σας και ετοιμαστείτε να πεθάνετε!».
Οι πληροφορίες ότι υπήρξαν αυτοκτονίες δεν επιβεβαιώθηκαν. Το επόμενο πρωί οι New York Times με πρωτοσέλιδο δημοσίευμά τους αναφέρουν ότι «ένα τεράστιο κύμα μαζικής υστερίας κατακυρίευσε χιλιάδες ακροατές του ραδιοφώνου… κάνοντας τους να πιστέψουν ότι ξεκίνησε μία διαπλανητική διαμάχη με την εισβολή των Αρειανών να σπέρνει τον θάνατο και την καταστροφή στο New Jersey και τη Νέα Υόρκη». Παρότι ο Ουέλες είχε σημαντική προϋπηρεσία στο μέσο, ούτε ο ίδιος δεν φαντάστηκε τον αντίκτυπο που θα είχε η παράστασή του εκείνο το κυριακάτικο βράδυ της 30ης Οκτωβρίου 1938, παραμονή της γιορτής του Χάλογουιν. Την επόμενη μέρα οι εφημερίδες απ άκρη σ’ άκρη στην Αμερική, κυκλοφόρησαν με τρομολαγνικά εξώφυλλα κατακεραυνώνοντας το ραδιόφωνο που είχε συμβάλλει στο να προκληθεί πανικός και να χάσουν την ζωή τους πολλοί άνθρωποι.
Λίγο αργότερα, ο ίδιος ο Γουέλες αναγκάστηκε να δώσει συνέντευξη Τύπου στην οποία μπορεί να ζήτησε εμμέσως συγγνώμη, αλλά βλέποντας το πρόσωπό του φαίνεται πως ο ίδιος ήξερε πως είχε πλέον δημιουργήσει κάτι μεγάλο. Και όντως, αν και όπως ο ίδιος είπε κάποια στιγμή της ζωής του, τότε είχε φοβηθεί πως θα καταστραφεί η καριέρα του, η πορεία έδειξε το ακριβώς αντίθετο.
Η δημοσιότητα τον βοήθησε να εξασφαλίσει δουλειά στο Χόλιγουντ και το 1941 να γυρίσει την περίφημη ταινία «Ο Πολίτης Καίην», που θεωρείται μία από τις κορυφαίες δημιουργίες στην ιστορία του κινηματογράφου. Το ραδιόφωνο στην Ελλάδα Στην Ελλάδα ήδη από το 1923 άρχισε μια προσπάθεια εγκατάστασης ραδιοφωνικού πομπού. Οι πειραματισμοί κράτησαν αρκετά χρόνια. Ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός εξέπεμψε στη Θεσσαλονίκη με ιδιωτική πρωτοβουλία από το ραδιοηλεκτρολόγο Χρήστο Τσιγγιρίδη την 25 Μαρτίου του 1928 και 20 ολόκληρα χρόνια λειτούργησε στην πόλη, μεταδίδοντας τακτικά εκπομπή-εκπομπές.
Οι πειρατές των fm Στη δεκαετία του ’70 πολλοί ήταν αυτοί που ονομάστηκαν «ραδιοπειρατές» με παράνομα ραδιόφωνα μικρής ή και μεγαλύτερης εμβέλειας, που αργότερα κάποιοι από αυτούς μεταπήδησαν σε γνωστά ιδιωτικά ραδιόφωνα. Όπως και ο Στάθης Ψάλτης, στην ομώνυμη κινηματογραφική ταινία, όλα ξεκίνησαν από την αγάπη για το ραδιόφωνο, την ανάγκη για ελεύθερη έκφραση, την μεταλαμπάδευση της γνώσης του μαγικού κόσμου της μουσικής και γιατί όχι, την εξασφάλιση ενός μικρού εισοδήματος από τις «μαύρες» διαφημίσεις (χρήματα τα οποία ξοδεύονταν για τη συντήρηση και την αναβάθμιση των σταθμών).
Πηγή : www.paratiritis-news.gr [ https://www.paratiritis-news.gr/network/pagkosmia-imera-radiofonou-o-polemos-ton-kosmon-i-katochi-oi-peirates-kai-i-idiotiki-radiofonia/ ]
Δεν υπάρχουν σχόλια