Τι είναι τα ναρκωτικά; Τι σημαίνει εξάρτηση;

Tι είναι τα ναρκωτικά;

Ένας ειδικός θα σας έλεγε ότι οποιαδήποτε ουσία φυσική ή τεχνητή, που μπορεί να δράσει στο κεντρικό νευρικό σύστημα, κατασταλτικά ή διεγερτικά, είναι εξαρτησιογόνος. Η χρήση των ουσιών αυτών επηρεάζει την αντίληψη και τη διάθεση και προκαλεί άλλοτε ευχάριστα και άλλοτε δυσάρεστα συναισθήματα. Εκτός από τις παράνομες υπάρχουν και πολλές ουσίες που επιδρούν με τον ίδιο τρόπο στο σώμα και τον ψυχισμό. Η διάκριση αυτή μεταξύ νόμιμων και παράνομων ουσιών γίνεται στο πλαίσιο της υπάρχουσας νομοθεσίας. Στην πραγματικότητα, όμως και οι δύο αυτές κατηγορίες ουσιών προκαλούν εξάρτηση.

Μήπως υπερβάλλουμε λίγο; Μπορούμε να συγκρίνουμε τα οινοπνευματώδη με τα ναρκωτικά; Εάν πιω ένα ποτήρι κρασί ή καπνίσω ένα τσιγάρο, σημαίνει ότι είμαι ουσιοεξαρτημένος;

Σίγουρα όχι. Αυτό που έχει σημασία είναι ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τις ουσίες. Όλοι μπορεί να πίνουμε μερικές φορές, σε υπερβολική όμως δόση και τα οινοπνευματώδη προκαλούν εξάρτηση. Ένα άλλο παράδειγμα εξαρτησιογόνου ουσίας είναι η κωδεϊνη που εμπεριέχεται στα σιρόπια. Μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει το φάρμακο αυτό για να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα του βήχα, κάποιος όμως που είναι εξαρτημένος από την κωδεϊνη, θα χρησιμοποιήσει το σιρόπι σαν ναρκωτικό με στόχο να αλλάξει τη διάθεσή του. Το ίδιο συμβαίνει με τα αγχολυτικά και τα ηρεμιστικά όπως και με πολλά άλλα φάρμακα.

Υπάρχει κάποια διαφορά ανάμεσα στην περιστασιακή χρήση και την εξάρτηση;

Περιστασιακή χρήση κάνουμε σχεδόν όλοι μας για διάφορους λόγους. Για παράδειγμα οι περισσότεροι ενήλικες χρησιμοποιούμε συνήθως νόμιμες ουσίες σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις. Αντίστοιχα οι νέοι θέλοντας κάποιες φορές να αποκτήσουν καινούριες εμπειρίες ή πιθανόν να προκαλέσουν, μπορεί να κάνουν περιστασιακή χρήση νόμιμων ή και παράνομων ουσιών. Αυτή όμως η περιστασιακή χρήση δε σημαίνει αυτόματα ότι υπάρχει εξάρτηση από την ουσία.

Το όριο βρίσκεται στο κατά πόσο κανείς μπορεί να επιλέξει που και πότε θα κάνει χρήση μιας ουσίας ή εάν έχει απόλυτη ανάγκη την ουσία και δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τη ζωή του χωρίς αυτήν.

Δεν νομίζω ότι μπορούμε να συγκρίνουμε τα οινοπνευματώδη με το χασίς ή τη μαριχουάνα.

Είναι φυσικό να θεωρούμε ότι το χασίς και η μαριχουάνα είναι πιο επικίνδυνα από τα οινοπνευματώδη. Τα οινοπνευματώδη είναι τόσο μέσα στη ζωή μας που συχνά δεν τα θεωρούμε εξαρτησιογόνες ουσίες. Ωστόσο το οινόπνευμα είναι η ουσία που προκαλεί σήμερα τα περισσότερα προβλήματα. Το χασίς και η μαριχουάνα παρόλο που είναι παράνομες ουσίες μπορεί μερικές φορές να χρησιμοποιηθούν ως σύμβολο ενός άλλου τρόπου ζωής. Για ορισμένους νέους η δοκιμή μπορεί να είναι ένα μέσο με το οποίο προσπαθούν να ξεχωρίσουν από τις προηγούμενες γενιές και να υπογραμμίσουν αυτή τη διαφορά. Ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για μία νόμιμη ουσία π.χ οινοπνευματώδη ή μια παράνομη π.χ χασίς, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ακόμα και η πρώτη δοκιμή μπορεί για κάποιους να είναι η αρχή μιας εξαρτητικής σχέσης εάν θεωρήσουν ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους καταφεύγοντας στη χρήση ουσιών.

Η ουσιοεξάρτηση είναι συνώνυμο της εξάρτησης;

Η ουσιοεξάρτηση είναι μία ιδιαίτερη μορφή εξάρτησης. Είμαστε όλοι λίγο πολύ εξαρτημένοι από ένα πλήθος πραγμάτων: έχουμε ανάγκη να φάμε, να πιούμε, να αναπνεύσουμε, να κοιμηθούμε, να κινηθούμε κλπ. Η ουσιοεξάρτηση δεν έχει να κάνει με τις ζωτικές μας ανάγκες. Είναι μία πλήρης απώλεια ελέγχου. Όταν χάνουμε πλέον τον έλεγχο της χρήσης μίας ουσίας και η ουσία γίνεται αυτοσκοπός, τότε γινόμαστε εξαρτημένοι, είτε πρόκειται για ηρωίνη, χασίς είτε για οινοπνευματώδη, καπνό, ηρεμιστικά.

Η εξάρτηση μπορεί να είναι ψυχική ή/και οργανική. Η ψυχική εξάρτηση εκδηλώνεται κατά τέτοιο τρόπο που δεν μπορούμε πλέον να φανταστούμε τη ζωή δίχως ουσία. Όσον αφορά την οργανική εξάρτηση, οι εξαρτησιογόνες ουσίες αποτελούν, σε τέτοιο βαθμό, μέρος της λειτουργίας του οργανισμού που, αν τις σταματήσουμε, εμφανίζονται σωματικά συμπτώματα –αυτό που ονομάζεται «σύνδρομο στέρησης». Τα συμπτώματα αυτά εξαφανίζονται μόλις κάνουμε πάλι χρήση. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, από τον οποίο δεν μπορούμε να βγούμε χωρίς τη βοήθεια των ειδικών.

Είμαστε πράγματι ανήμποροι μπροστά στην ουσιοεξάρτηση; Δεν υπάρχει τρόπος να ξεφύγουμε από αυτή την κατάσταση;

Είναι αλήθεια ότι ορισμένοι καταφέρνουν να ξεφύγουν επειδή έχουν ισχυρό κίνητρο και θέληση. Συνήθως , όμως, αυτό δεν είναι αρκετό για να σταματήσει κάποιος τη χρήση. Η εξάρτηση δεν καταπολεμάται μόνο με τη λογική. Οι δυνάμεις που στηρίζουν την ουσιοεξάρτηση είναι μερικές φορές τόσο ισχυρές που κανένα λογικό επιχείρημα, ακόμη κι αυτό του κινδύνου για την υγεία, δεν ασκεί επιρροή πάνω της. Το ίδιο εξάλλου συμβαίνει με τους χρόνιους καπνιστές και αλκοολικούς. Όλοι οι αλκοολικοί ξέρουν ότι το ποτό βλάπτει την υγεία τους αλλά εξακολουθούν να πίνουν. Γίνεται έτσι φανερό ότι υπάρχει ανάγκη για εξωτερική βοήθεια.

Ποιες είναι λοιπόν αυτές, οι τόσο ισχυρές, δυνάμεις;

Με τη χρήση ουσιών μειώνεται το άγχος και δημιουργούνται ευχάριστες αισθήσεις, χωρίς να χρειαστεί να καταβάλλουμε κάποια ιδιαίτερη προσπάθεια. Φαίνεται πολύ πιο απλό, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, να αποφύγουμε τα προβλήματά μας, καταφεύγοντας στις ουσίες, παρά να στρέψουμε το βλέμμα και την προσοχή στον εαυτό μας και να προσπαθήσουμε να τα επιλύσουμε. Όσο περισσότερο επιλέγουμε τον «εύκολο δρόμο», τόσο βρίσκουμε φυσικό να χρησιμοποιούμε τέτοια τεχνητά μέσα: έτσι δημιουργείται ένας αυτοματισμός κάθε φορά που βρισκόμαστε σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Με τον καιρό δεν μπορεί να υπάρξει ευχάριστη αίσθηση χωρίς τη χρήση ουσιών. Για κάθε πρόβλημα υπάρχει η «μαγική» λύση. Είναι αδύνατον πλέον να γυρίσουμε πίσω. Είμαστε σε φαύλο κύκλο. Η στάση των γονέων, απέναντι στα προβλήματά τους, εάν δηλαδή επιλέγουν τη μαγική λύση ή την αντιμετώπιση και προσπάθεια επίλυσής τους, θα επηρεάσει τον τρόπο που τα παιδιά τους θα υιοθετήσουν και τις δυνατότητες που εκείνα θα «βλέπουν» ότι έχουν για να διαχειριστούν τις δικές τους δυσκολίες στη ζωής τους.

okana.gr