Το μετεωρο βημα του πελαργου

Στις 9 Ιανουαρίου1991 κάνει επίσημη πρεμιέρα στην Αθήνα η σπουδαία ταινία του Θεόδωρου Αγγελόπουλου “Το μετέωρο βήμα του πελαργού” με πρωταγωνιστές τους Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι, Ζαν Μορό, Γρηγόρη Πατρικαρέα και Ηλία Λογοθέτη.

Η ταινία είχε προκαλέσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης και του τύπου για μεγάλο χρονικό διάστημα. Εκτός του κινηματογραφικού ενδιαφέροντος, ένα απροσδόκητο γεγονός έπαιξε σημαντικό ρόλο για αυτό.

Όλα ξεκίνησαν όταν με κάποιο αδιευκρίνιστο τρόπο το σενάριο της ταινίας έφτασε στα χέρια του μητροπολίτη της Φλώρινας, Αυγουστίνου Καντιώτη. Ο Καντιώτης, εχθρεύονταν τους Σλαβομακεδόνες θεωρώντας ότι μπορεί να πρόκειται για πράκτορες και μόλις διάβασε το σενάριο το απέρριψε αμέσως, θεωρώντας ότι προσβάλλει το έθνος και το Χριστιανισμό.

Έτσι, απείλησε τον Αγγελόπουλο ότι θα τον αφορίσει και τον διέταξε να σταματήσει τα γυρίσματα. Το γεγονός αυτό εξόργισε τον Αγγελόπουλο, που ήξερε, φυσικά, τι σημαίνει να γυρίζεις ταινίες σε δυσκολότερες εποχές – στον «Θίασο» επί χούντας είχε την αστυνομία στο κατόπι του. Αλλά δεν άφησε έτσι την υπόθεση, δίνοντας διεθνείς διαστάσεις στο θέμα.

Ο Ακίρα Κουροσάβα από την Ιαπωνία τού έστειλε μήνυμα συμπαράστασης. Δόθηκε συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα, πολύ πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα. Στο πλευρό του Αγγελόπουλου, εκτός από τον σταρ Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι, στάθηκαν σύσσωμο το ΠΑΣΟΚ και η Αριστερά (στην κυβέρνηση ήταν τότε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, στο υπουργείο Πολιτισμού ο Τζαννής Τζαννετάκης).

Πίσω στη Φλώρινα οι κομματικές οργανώσεις των αριστερών κομμάτων προσπαθούσαν να κρατήσουν ψηλά την αξιοπρέπεια της ντόπιας κοινωνίας, που ήδη είχε πληρώσει βαρύ φόρο στη μισαλλοδοξία του μητροπόλιτη της.

Μεγάλη μερίδα των Χριστιανών της Φλώρινας είχε κατακλύσει την πόλη με μαύρες σημαίες και πλακάτ, ενώ υπήρχαν και καρικατούρες που παρίσταναν το σκηνοθέτη σαν ένα προδότη που κρατούσε ένα σακούλι με 600 εκατομμύρια δραχμές και εμφανίζονταν συνθήματα, όπως «αναρχία, ανθελληνισμός, αθεΐα, ακολασία», με τις καμπάνες να χτυπούν πένθιμα, βάζοντας παρόμοια εμβατήρια.

Με την παρότρυνση του μητροπολίτη προσπάθησαν με κάθε τρόπο να εμποδίσουν την ολοκλήρωση και κυκλοφορία της ταινίας. Στις 16 Δεκεμβρίου 1990 ήταν η μέρα τελετής αφορισμού του Αγγελόπουλου και του πρωταγωνιστή Μαρτσέλο Μαστρογιάννι. Την ίδια μέρα είχε οργανωθεί μία συγκέντρωση ελευθερίας και δημοκρατίας, στην οποία παρευρέθηκε ο Αγγελόπουλος και οι συνεργάτες του, στον κινηματογράφο ”Ελληνίς”.

Οι Χριστιανοί πιστοί και ο Καντιώτης έψελναν μαζί το ”Αφορισμένοι, αφορισμένοι”. Ο Καντιώτης τους έδωσε περιθώριο δύο χρόνων για να μετανοήσουν και να συγχωρεθούν, κάτι που δεν έκανε κανένας συντελεστής της ταινίας.

Η ταινία γυρίστηκε κανονικά, ταξίδεψε στις Κάνες και σε όλο τον κόσμο.

Η αμέσως επόμενή του, το διάσημο και αριστουργηματικό «Βλέμμα τού Οδυσσέα», που πήρε και το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στις Κάνες, ξεκινούσε με μία από εκείνες τις μεγαλειώδεις σκηνές που μόνον ο Θεόδωρος Αγγελόπουλος μπορούσε να γυρίσει. Μια αναπαράσταση του συλλαλητηρίου τού Καντιώτη στη Φλώρινα.

Όσοι ζήσαμε από κοντά τον Καντιωτη ζήσαμε στο πετσί μας το διωγμό και τις διακρίσεις είτε λόγω πολιτικών απόψεων είτε γλώσσας ( ντόπια ή μακεδονικά)

Βαγγέλης Σμαρδένκας