Ἀρχ. Παῦλος Δημητρακόπουλος:ΓΡΑΠΤΟΝ ΘΕΙΟΝ ΚΗΡΥΓΜΑ

ΓΡΑΠΤΟΝ ΘΕΙΟΝ ΚΗΡΥΓΜΑ

anastasi koris iaeirou 2

Ἡ σημερινή Κυριακή, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, εἶναι ἡ Ε’ Κυριακή τῶν Νηστειῶν, ἡμέρα κατά τήν ὁποία ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία προβάλλει καί τιμᾶ τήν μνήμη μιᾶς μεγάλης ἀσκήτριας, πού ἔζησε τόν 6ον αἰῶνα, τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αιγυπτίας. Ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ καί προβάλλει τήν ὁσία Μαρία τήν ἀγωνιστική αὐτή περίοδο τῆς ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς διότι ὑπῆρξε πρότυπο ἀσκήσεως, ἀλλά καί πρότυπο ἀληθινῆς μετανοίας. Ὅπως ὅλοι γνωρίζουμε, ἡ ὁσία Μαρία, σύμφωνα μέ τόν βιογράφο της, τόν πατριάρχη Ἱεροσολύμων Σωφρόνιο, προτοῦ νά ἔρθει στήν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου, ὅπου ἀσκήτευσε ἐπί 47 χρόνια, ζοῦσε ζωή ασωτείας, παραδομένη σέ ἀλλεπάλληλες σαρκικές πτώσεις. Ὅμως κάποια στιγμή μετανόησε ἀληθινά. Καί μετά ἀπό κάποιο θαυμαστό γεγονός, ἀποφάσισε νά ἀλλάξει ζωή καί νά ζήσει τή ζωή τῆς ἀσκήσεως. Μετά δέ ἀπό πολλούς καί μεγάλους ἀσκητικούς ἀγῶνες κατά τῶν παθῶν κατόρθωσε νά φθάσει σέ μεγάλα μέτρα ἁγιότητος καί νά ἀνέβει ὅλη τή σκάλα τῶν ἀρετῶν.

Ἐπειδή ἡ νηστεία καί μάλιστα ἡ σκληρή καί αὐστηρή νηστεία, ἦταν τό κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα τῆς ἀσκητικῆς ζωῆς της, γι’ αὐτό καί ἐμεῖς, μέ ἀφορμή τήν σημερινή ἡμέρα τῆς μνήμης της, θά ἀναφερθοῦμε ἐν ολίγοις καί στά λίγα λεπτά πού ἔχουμε στή διάθεσή μας, γύρω ἀπό τό θέμα τῆς νηστείας. Ἄν ἀνατρέξουμε στούς λόγους τῶν ἁγίων Πατέρων περί νηστείας, θά διαπιστώσουμε ὅτι ὅλοι τους τήν προβάλλουν ὡς ἔκφραση τῆς ἀσκητικῆς τοποθετήσεως τοῦ πιστοῦ ἔναντι τῶν ὑλικῶν στοιχείων τοῦ κόσμου, προκειμένου νά ἀποφύγει τήν ὑποταγή του σ’ αὐτά καί νά ὑποτάξει τό θέλημά του στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἐπίσης ὅταν μέ τή λέξη νηστεία ἀναφέρονται ειδικότερα στίς τροφές, τότε ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἐννοοῦν τήν ἀποχή ἀπό ὁρισμένα εἴδη τροφῶν γιά ἕνα χρονικό διάστημα, ἄν καί ἡ λέξη νηστεία κατά κυριολεξία σημαίνει πλήρη ἀσιτία.

Ὁ Μέγας Βασίλειος ὁμιλώντας περί νηστείας λέγει ὅτι ἡ πρώτη ἐντολή πού ἔλαβε ὁ Ἀδάμ στόν παράδεισο ἦταν ἐντολή νηστείας. Ἐπειδή δέν νηστεύσαμε τότε, χάσαμε τόν παράδεισο. Ἄς νηστεύσομε λοιπόν γιά νά ἐπανέλθωμε σ’ αὐτόν. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος σέ κάποιο λόγο του περί μετανοίας συμπληρώνει: Ὅταν ὁ Θεός ἔπλασε τόν ἄνθρωπο, ἀμέσως τόν παρέδωσε στά χέρια τῆς νηστείας, σάν νά ἦταν κάποια φιλόστοργος μητέρα καί ἄριστη διδάσκαλος. Ἐάν δέ μέσα στόν παράδεισο ἦταν ἀναγκαία ἡ νηστεία, πόσο μᾶλλον ἐκτός τοῦ παραδείσου;

Ὁ σκοπός τῆς νηστείας κατά τούς ἁγίους Πατέρες εἶναι ἡ σταύρωση τοῦ σαρκικοῦ φρονήματος καί τῶν ἐμπαθῶν ἐπιθυμιῶν. Ὁ ἀββᾶς Ποιμήν σ’ ἕνα ἀπόφθεγμά του στό Γεροντικό λέγει ὅτι ἡ νηστεία δέν πρέπει νά εἶναι σωματοκτόνος, ἀλλά παθοκτόνος. Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων σέ ὁμιλία του ἀναφέρει: «Ἄς χρησιμοποιήσουμε μέ μέτρο τήν τροφή χωρίς νά παρασυρόμαστε στή γαστριμαργία, ὥστε νά ὑπερισχύσωμε τῶν σαρκικῶν ἡδονῶν». Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος σέ πολλά σημεῖα τῶν λόγων του χαρακτηρίζει τή νηστεία ἄλλοτε σάν φάρμακο, ἄλλοτε σάν ὅπλο καί ἄλλοτε σάν μητέρα τῶν ἀρετῶν. Γράφει: «Ἡ νηστεία εἶναι φάρμακο τῆς ψυχῆς. Ἀλλά ὅπως τό φάρμακο, ἔστω καί ἄν εἶναι πάρα πολύ ὠφέλιμο, γίνεται ἄχρηστο καί ἐπιβλαβές, ὅταν εἶναι ἄπειρος αὐτός πού τό χρησιμοποιεῖ, ἔτσι καί ἡ νηστεία. Διότι πρέπει νά γνωρίζουμε, πότε καί πώς καί σέ ποιό μέτρο θά τήν χρησιμοποιήσουμε, ἀνάλογα μέ τήν ἰδιοσυγκρασία τοῦ σώματος, τήν ἐποχή τοῦ ἔτους καί τίς τοπικές συνθῆκες». Σέ ἄλλο λόγο του βλέπει τή νηστεία, ὅταν συνδυάζεται μέ τήν προσευχή, ὡσάν δύο πτέρυγες, πού ἀνεβάζουν τήν ψυχή στόν οὐρανό. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης, μιλώντας γιά τήν νηστεία, λέγει: «Νηστεία εἶναι ἀποκοπή τῆς πυρώσεως καί τῶν πονηρῶν λογισμῶν, καθαρότητα καί φωταγωγός τῆς ψυχῆς, φυλακή τοῦ νοός, διάλυσις τῆς ἀναισθησίας, πόρτα τῆς κατανύξεως, ἀφορμή ἡσυχίας, πρόξενος ἀπαθείας, ἄφεσις ἁμαρτιῶν».

Δέν παραλείπουν ἐπίσης οἱ ἅγιοι Πατέρες νά ὑπογραμμίσουν τόν καθολικό χαρακτῆρα τῆς νηστείας. Ὁ μέγας Βασίλειος ἀναφέρει σχετικά ὅτι «ἀληθινή νηστεία εἶναι ἡ ἀποξένωση ἀπό κάθε κακό, ἡ ἐγκράτεια τῆς γλώσσης, ἡ ἀποφυγή τοῦ θυμοῦ, καί τῶν σαρκικῶν ἐπιθυμιῶν, τῆς κατακρίσεως, τοῦ ψεύδους καί τῆς ἐπιορκίας».

Μέ βάση ὅλα ὅσα παραπάνω εἴπαμε, ἀγαπητοί μου ἀδελφοί, ἄς ἀγωνιστοῦμε νά διανύσουμε τό ὑπόλοιπο τῆς νηστείας τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς μέ εἰρήνη, συσταυρούμενοι μαζί μέ τόν Χριστό, ὥστε νά συναναστηθούμε μαζί του, πρᾶγμα τό ὁποῖο εὔχομαι σέ ὅλους μας μέ τή Χάρη καί τή φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, τῆς Κυρίας Θεοτόκου, τῆς ἁγίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας καί ὅλων τῶν ἁγίων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Παῦλος Δημητρακόπουλος