Τι είναι ένα κράτος που χρειάζεται “ρουφιάνους”;
Η αφορμή της νέα κρατικής εφαρμογής Appodixi άνοιξε τη συζήτηση εκ νέου. Η χαρά του χαφιέ ή η ελπίδα του καταναλωτή; Λοιπόν, ως συνήθως ακουμπάμε μ’ εύκολους μανιχαϊσμούς ένα πολυπαραγονιτκό ζήτημα. Η καλύτερη απάντηση που μπορεί να δοθεί στο δίλημμα είναι φυσικά: Και τα δύο! Όμως το ζήτημα δεν είν’ εκεί.
Από αρχαιοτάτων χρόνων μα ειδικά στη σύγχρονη Ελλάδα, ελάχιστες λέξεις έχουν τόση δύναμη και κόψη όσο η λέξη ρουφιάνος. Λογικό κι επόμενο βέβαια, για μια χώρα που στα μόλις διακόσια χρόνια ελεύθερης σύγχρονης ιστορίας της, πρόλαβε να βιώσει βασιλικές οικογένειες, τρεις (για την ακρίβεια τέσσερις!) διαφορετικούς δικτάτορες κι ολόκληρη γερμανική κατοχή. Το πιο σιχαμερό είδος ανθρώπου λοιπόν, ήταν εκείνος που συμμαχούσε με τον εξουσιαστή εις βάρος των δικών του. Εις βάρος του αγώνα για την ελευθερία, την αντίσταση, τη δημοκρατία και την ανυπακοή. Ο προδότης, ο δοσίλογος, ο γερμανοτσολιάς, ο Εφιάλτης, ο Πήλιος Γούσης, ο (αδίκως συνδεδεμένος με ρόλους που απλώς ερμήνευσε ως εξαιρετικός ηθοποιός) Αρτέμης Μάτσας. Ή, κατά το λαϊκότερον όλων, απλώς ο ρουφιάνος.
Αυτή η συλλογική μας ευαισθησία έχει από χρόνια γίνει προϊόν εκμετάλλευσης. Ξάφνου δεν είναι πια προδότης αυτός που ξεπουλάει συντρόφους, φίλους, όρκους, πατρίδες κι αγώνες, αλλά ο κάθε φορέας (μικρών ή μεγάλων) μυστικών που αρνείται να τα κρατήσει επτασφράγιστα. Έφηβος παίρνεις ναρκωτικά κι ένας φίλος το εκμυστηρεύεται στους γονείς σου; Προδότης. Τραμπουκίζεις τον αδύναμο του σχολείου και κάποιοι το λέν’ στο διευθυντή; Καρφιά. Ακόμη-ακόμη (το ‘χω ακούσει με τ’ αυτιά μου να συζητιέται σε καφενείο του κέντρου), κακοποιείς τα παιδιά ή τη γυναίκα σου κι ο γείτονας σε καταγγέλλει στην αστυνομία; Χαφιές. Ε, δεν είναι έτσι!
Η αφορμή της νέας κρατικής εφαρμογής Appodixi άνοιξε με φούρια ξανά τη συζήτηση. Η χαρά του χαφιέ ή η ελπίδα του καταναλωτή; Λοιπόν, ως συνήθως ακουμπάμε μ’ εύκολους μανιχαϊσμούς ένα πολυπαραγονιτκό ζήτημα. Η καλύτερη απάντηση που μπορεί να δοθεί στο δίλημμα είναι φυσικά: Και τα δύο! Όμως το ζήτημα δεν είν’ εκεί.
Οπωσδήποτε θα υπάρξουν καταναλωτές που θ’ αγκαλιάσουν το κρατικό εργαλείο μήπως και βρουν επιτέλους την υγειά τους. Την υγειά τους απέναντι σε προκλητικούς επιχειρηματίες, σε μαγαζάτορες που χρέωναν ανεξέλεγκτα, που όριζαν το παιχνίδι αισχροκερδώντας, που δημιουργούσαν μαύρες αγορές κι ανάγκαζαν τον πολίτη να τις υπομείνει. Οπωσδήποτε επίσης, η Appodixi θα ξυπνήσει και την κοιμισμένη ανάγκη κάποιων να φορέσουν την ψηφιακή κουκούλα τους και να βγουν στο σεριάνι. Για ν’ απειλήσουν φτωχοδιάβολους μπακάληδες, για να νιώσουν αφεντικά μικροκαφετζήδων που δεν “βγαίνουν” με τη σημερινή φορολογία της εστίασης, για να βιώσουν την ανήθικη χαρά της μικρής εξουσίας τους. Η αλήθεια είναι λοιπόν, πως το κρατικό application (με το μπαξίσι που τάζει για κάθε καταγγελία), θα χρησιμοποιηθεί με διαφορετικό τρόπο, για διαφορετικό λόγο, από διαφορετικούς ανθρώπους. Όμως στο φινάλε της γραφής, η ίδια η λογική ενός τέτοιου εργαλείου, τι έχει να πει για τον κρατικό μηχανισμό της χώρας;
Αδυναμία; Ανικανότητα; Σε κάθε περίπτωση, το κάλεσμα για ιδιωτικές καταγγελίες είναι μια δημόσια κρατική παραδοχή: Η κυβέρνηση δεν μπορεί από μόνη της! Ή δεν θέλει. Ή μάλλον, θέλει εκεί που δεν μπορεί, και μπορεί εκεί που δεν θέλει. Ας το κάνουμε κέρματα.
Αν θέλουμε να ‘μαστε ειλικρινείς, κανείς δεν πρόκειται να καταγγείλει επώνυμα τις παρανομίες των πραγματικά “μεγάλων ψαριών” σ’ αυτό το δίχτυ. Πρώτον γιατί, ποιος να κατηγορήσει το γαύρο που φοβάται τους καρχαρίες, και δεύτερον γιατί συνήθως αυτοί οι καρχαρίες δεν κρύβουν με μεγάλη προσοχή τις δουλειές τους. Το κράτος γνωρίζει. Δεν είναι στ’ αλήθεια δύσκολο να εντοπίσεις ένα καρτέλ, μια μυστική συμφωνία, έναν παράνομο έλεγχο της αγοράς. Δύσκολο είναι να τα σταματήσεις, όμως αυτό είν’ άλλη συζήτηση.
Ο “ψηφιακός ρουφιάνος” λοιπόν, δεν μπορεί παρά να στοχεύει στις καθημερινές μικροκλεψιές που, απαράδεκτες ή κατανοητές, σε κάθε περίπτωση παραμένουν παράνομες. Στερούν κρατικά έσοδα. Σύμφωνοι. Όμως, πόσο θλιβερό είναι να παραδέχεται τόσο ανοιχτά ο κρατικός μηχανισμός ότι είναι ανίκανος να εντοπίσει περίπτερα και καφενέδες που “κλέβουν” στο παιχνίδι; Πόσο αναπάντεχα ειλικρινές αλλά κι ανησυχητικό, όταν ο ίδιος μηχανισμός υποτίθεται φροντίζει για την ασφάλειά μας και την εξασφάλιση μιας αξιοπρεπούς διαβίωσης;
Λοιπόν, αν η αναγκαιότητα του Εφιάλτη ομολογούσε μάλλον την ανικανότητα του παντοδύναμου περσικού στρατού, το ίδιο ακριβώς δεν κάνει και το χαρτζιλίκι στους χιλιάδες καθημερινούς καταδότες για τις παντοδύναμες (υποτίθεται) κρατικές υπηρεσίες; Ρουφιάνοι ή “ρουφιάνοι”, το συμπέρασμα δεν πρόκειται ν’ αλλάξει.
Δεν υπάρχουν σχόλια