Πρόγραμμα ΓΕΛ Κυθήρων «Παντού Εκκλησίες!»
Το πρόγραμμα «Παντού Εκκλησίες!» αποτελεί μία δράση του Γενικού Λυκείου Κυθήρων για το σχολικό έτος 2022-2023. Ο σκοπός της είναι να αναδείξει τα εκκλησάκια των Κυθήρων ως τοπόσημα της πολιτισμικής κληρονομιάς και της ιστορίας του νησιού˙ και να προσφέρει ένα πλαίσιο συνεργασίας και διαλόγου ανάμεσα σε φορείς και κατοίκους του νησιού σχετικά με τη διαχρονική τους σημασία, αλλά και μιας ενδεχομένως διαφορετικής νοηματοδότησης και αξιοποίησής τους από γενιά σε γενιά.
Η δράση πραγματοποιήθηκε από τον Οκτώβριο του 2022 μέχρι και το Μάιο του 2023. Συζητήσεις με μέλη της τοπικής κοινωνίας βοήθησαν στο να επιλέξουμε 4 μελέτες περίπτωσης, δηλαδή εκκλησίες που βρίσκονται στην ιδιοκτησία τοπικών οικογενειών ή τις οποίες κάτοικοι του νησιού έχουν «υιοθετήσει» και φροντίζουν. Οι εκκλησίες αυτές είναι: ο Άγιος Νικόλαος στο Φυρόι, ο Άγιος Δημήτριος στα Καμπιάνικα, ο Άγιος Λέων στις Αλεξανδράδες και οι Άγιοι Ανάργυροι στο Ξερουλάκι.
Εκτός από τις συνεντεύξεις (με 11 μέλη των 4 οικογενειών), παρευρεθήκαμε σε θρησκευτικές εορτές (π.χ. σε εσπερινούς της εορτής των αγίων των εκκλησιών), ξεναγηθήκαμε στις εκκλησίες και κάναμε οπτικοακουστικές καταγραφές. Έπειτα συζητήσαμε και επεξεργαστήκαμε το υλικό αυτό με μαθητές της Β ́ τάξης του λυκείου. Οι βασικές θεματικές περιοχές που αναδύθηκαν μέσα από την ανάλυση αφορούν οικογενειακές παραδόσεις, ιστορίες και βιώματα –μεγάλο μέρος των οποίων αποτελούν τα πανηγύρια– τα κίνητρα φροντίδας των εκκλησιών από τις οικογένειες και οι αξίες που αυτές ενσαρκώνουν, οι ανάγκες συντήρησης και οι περιορισμοί των εκκλησιών (π.χ. λόγω παλαιότητας, αρχαιολογικής αξίας ή έλλειψης πόρων) και οι επιθυμίες των οικογενειών για το μέλλον των εκκλησιών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι όλες οι οικογένειες θεωρούν τις εκκλησίες τμήμα της οικογενειακής τους ταυτότητας, καθώς είναι συνδεδεμένες με κοινωνικές και λατρευτικές εκδηλώσεις, οικογενειακά τραπέζια, εκδρομές και πανηγύρια. Τα τελευταία έδιναν από παλιά τη δυνατότητα στους κατοίκους του νησιού να κοινωνικοποιηθούν και να διασκεδάσουν. Αυτό που συγκινεί, ωστόσο, είναι η ευλάβεια, οι προσωπικοί και συναισθηματικοί δεσμοί καθενός από τους ανθρώπους με τις εκκλησίες και το φυσικό περιβάλλον τους: η απλότητα των ναών, η ψυχική ηρεμία και η κατάνυξη που προσφέρουν τις καθιστούν «καταφύγιο» και τόπο αναστοχασμού για πολλούς από αυτούς. Πρόκειται για μια σχέση βιωματική που μεταδίδεται από τις παλαιότερες στις νεότερες γενιές, ένας «φόρος τιμής» στους προγόνους τους. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο διαφορετικός τρόπος με τον οποίο βλέπει η κάθε γενιά το μέλλον των εκκλησιών. Σε γενικές γραμμές, οι παλαιότεροι επιθυμούν τη διατήρηση των εκκλησιών στην παρούσα κατάστασή τους. Αντίθετα, οι νεότερες γενιές θέλουν να δουν να γίνονται εκδηλώσεις σε αυτά, όπως γάμοι και βαφτίσεις. Θέλουν έτσι τα εκκλησάκια να γίνουν επισκέψιμα, ούτως ώστε να μπορεί οποιοσδήποτε να έρθει και να περιηγηθεί σε αυτά, και να τα απολαύσει στο φυσικό τους περιβάλλον.
Μέσα στο Μάρτιο του 2023 οι μαθητές της Β´ τάξης του λυκείου έκαναν παρουσιάσεις στην ολομέλεια της τάξης συζητώντας τα παραπάνω συμπεράσματα. Έπειτα ξεκίνησε η προετοιμασία για τη διάχυση των αποτελεσμάτων της μελέτης στο πλαίσιο διοργάνωσης μιας έκθεσης στη Χώρα Κυθήρων στον εκθεσιακό χώρο του Μερκάτο. Σχεδιάστηκαν τέσσερα πόστερ, ένα για κάθε εκκλησία, και δημιουργήθηκε ένα βίντεο-ντοκιμαντέρ που παρουσιάζει τη συνολική δράση. Επίσης, σε συνεργασία με το Δηλαβέρειο Δημοτικό Σχολείο του Ποταμού, μαθητές της Γ´ τάξης, με υπεύθυνη δασκάλα την κ. Νατάσα Κάγκα, έκαναν ζωγραφιές με θέμα «Άνθρωπος και Εκκλησία» που κόσμησαν τον εκθεσιακό χώρο.
Ευχαριστούμε τις οικογένειες που μας φιλοξένησαν τόσο θερμά και μοιράστηκαν μαζί μας τις ιστορίες τους. Ευχαριστούμε τη Σχολική Επιτροπή του Δήμου Κυθήρων για την οικονομική στήριξη και αμέριστη στήριξη στην προετοιμασία της έκθεσης. Ευχαριστούμε τον Κυθηραϊκό Σύνδεσμο – Μορφωτικό Κέντρο Κυθήρων και την Επιτροπή Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων για την παραχώρηση του εκθεσιακού χώρου του Μερκάτο και τον κ. Γεωργιλά για την πολύτιμη βοήθεια στη διοργάνωση και φιλοξενία της έκθεσης. Τέλος, πολλές ευχαριστίες στους χορηγούς μας κ. Παναγιώτη Φατσέα (Wood Art Creations) και κ. Νίκο Κασιμάτη (Welcome Stores Κασιμάτης).
Η ομάδα του έργου
Οι μαθητές της Β ́ τάξης Λυκείου (2022-2023): Γιώργος Ατία, Παύλος Ζαΐμι, Νικόλαος Καλοκαιρινός, Ειρήνη Κασιμάτη, Χρυσάνθη Μεγαλοκονόμου, Μαρία Πετροχείλου, Μυρτώ Πετροχείλου, Άννα Σαμίου, Πάολα Σεριφάι, Νίκος Στρατηγός, Μαριγκλένα Ταράι (με τη συνδρομή όλης της τάξης.)
Οι εκπαιδευτικοί του ΓΕΛ Κυθήρων: Σοφία Δημάκου, Δημήτρης Λεβέντης, Νεκτάριος Ντεγιαννάκης και Μαρία Πατσαρίκα
Επιμέλεια βίντεο και μουσική σύνθεση: Δημήτρης Μπάκας
Κείμενο βίντεο: Μαρία Πετροχείλου
Σχεδιασμός πόστερ: Καθ. Scott Townsend, College of Design, North Carolina State University
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τη Μαρία Πατσαρίκα (συντονίστρια της δράσης): τηλ. 6977920019 | email: patsarika.maria@gmail.com
Δείτε το βίντεο του προγράμματος εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια