Ο σεισμός του 1903 στα Κύθηρα

Ελένη Χάρου

Η ιστορία των Κυθήρων είναι συνυφασμένη με έντονα γεωλογικά φαινόμενα και αναστατώσεις. Φαίνεται ότι σε μια τέτοια τρομακτική γεωλογική αναστάτωση το νησί των Κυθήρων αναδύθηκε από τη θάλασσα, όπως η Ουράνια Αφροδίτη και αυτό φαίνεται στην περιοχή Αμμούτσες, με τα χιλιάδες απολιθώματα, που κάποτε ήταν βυθός θαλάσσης.

Στη Ρωμαϊκή εποχή αλλά και σε νεότερους χρόνους έγιναν τρομακτικοί σεισμοί στα Κύθηρα. Στη βραχονησίδα των Κυθήρων, Αντιδραγονέρα, υπάρχει μεγάλο ρήγμα και εκεί οι αρχαίοι ναυτικοί άφηναν νομίσματα για να εξευμενίσουν τον κοσμοσείστη Ποσειδώνα.

Το 1903, στις 11 Αυγούστου στις 6,33 το πρωί, έγινε στα Κύθηρα σεισμός μέγας, ισχύος 8(!) βαθμών της κλίμακας ρίχτερ, ο οποίος έχει καταγραφεί ως ο ισχυρότερος, ή ένας από τους ισχυρότερους στον Ελλαδικό χώρο κατά τους τελευταίους αιώνες. Το μέγεθός του δεν έχει καταγραφεί ακριβώς, διότι το 1903 δεν λειτουργεί ακόμη στην Ελλάδα σεισμογράφος, ωστόσο οι σεισμολόγοι τον υπολογίζουν 7,9-8. Η κύρια δόνηση κράτησε 8 δευτερόλεπτα και πριν απ’ αυτήν ακούστηκε υπόκωφος κρότος σαν βολές πυροβόλων όπλων. Το επίκεντρο ήταν το χωριό Μητάτα, όπου κατέρρευσαν πάνω από 80 οικίες και ο ναός του αγίου Δημητρίου. Ο ναός της Αγίας Τριάδας έπαθε σοβαρότατες ζημιές και κατεδαφίστηκε. Στο υπόλοιπο νησί άνοιξε ο ναός των Ταξιαρχών στο Μανιτοχώρι, ενώ ζημιές και ρήγματα έγιναν στα Μυρτίδια, στους αγίους Πάντες στα Γουδιάνικα και σε όλο το νησί. Στα Μητάτα καταπλακώθηκαν 4 παιδιά ενώ κοιμούνταν. Ευτυχώς εκείνη την ώρα οι περισσότεροι ήταν στα χωράφια τους.

Δυστυχώς εκείνη την περίοδο δεν εκδίδονται Κυθηραϊκές εφημερίδες και έτσι δεν έχομε στη διάθεσή μας λεπτομερή στοιχεία παρά μόνον ό,τι διέσωσε η προφορική παράδοση, το αρχείο της Μητροπόλεως Κυθήρων και το αρχείο του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.

Ο Επίσκοπος Κυθήρων Ευθύμιος Καββαθάς έστειλε επιστολές στον Πρόεδρο της Κυβερνήσεως, στην Πριγκίπισσα Σοφία, στο Νομάρχη Λακωνικής (τα Κύθηρα τότε υπάγονταν στο νομό Λακωνίας) και σε άλλους ζητώντας βοήθεια «……Επισκεψάμενος σεισμοπαθείς χωρίου Μητάτα και ευρών αυτό σωρόν ερειπίων, επικαλούμαι θερμώς βοήθειαν Σεβ. Κυβερνήσεως. Υπερογδοήκοντα οικίαι και εκκλησία κατεστραμμέναι εντελώς. Λαβετε οίκτον και διατάξετε σύστασιν επιτροπής προς συλλογήν εράνων. Ποταμός 11 Αυγούστου 1903»

eleniharou.gr/