Ο ΕΥΓΕΝΙΟΣ ΣΠΑΘΑΡΗΣ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ

ΕΛΕΝΗ ΧΑΡΟΥ:

Κατά την περίοδο του Εμφυλίου ήλθε στα Κύθηρα ο ξακουστός καραγκιοζοπαίχτης Ευγένιος Σπαθάρης, η μητέρα του οποίου ήταν από τα Βιαράδικα των Κυθήρων, από την οικογένεια Μαλακού. 

Στο καφενείο του Κόκκινου, στην πλατεία της Χώρας ο Σπαθάρης έστησε στη δυτική γωνία μια πρόχειρη σκηνή και έδινε παραστάσεις θεάτρου σκιών. Πριν αρχίσει η παράσταση, έβγαζε τον Καραγκιόζη στη σκηνή και χόρευε και τραγουδούσε μαντινάδες με σκοπό που είχε συνθέσει ο  Σπαθάρης. Με τις μαντινάδες αυτές σατίριζε διαφόρους ανάλογα με το επάγγελμα εκάστου. 

Στιχουργός ήταν ο παπα Σταύρος Χάρος, ο οποίος αγαπούσε το θέατρο σκιών και συνδέθηκε με τον Σπαθάρη.

Σμήνερες, πέρδικες λαγούς κι ορτύκια όποιος θέλει
Να πάει να προμηθευτεί στου Νιόνιου του Σγαρδέλη.
Και μελανούρια εκλεκτά μία οκά το ένα 
Θα βρείτε εις του Τσέλιγκα το σπίτι κρεμασμένα.
Αν θλετε κρέας εκλεκτόν, ή γίδα, ή μιλιόρι
Στης Χώρας τους χασάπηδες το παίρνεις δίχως ζόρι.
Και κρέας όταν θέλετε για άρρωστο να βρείτε
Στου Σπάνια άμα τρέξετε θα το προμηθευτείτε.
Και όταν θέλετε κρασί στου Κατιμά να πάτε
Γιατί εις την ταβέρνα του θα βρείτε και να φάτε.
Και πάλι άμα θέλετε καφέ καλό να πιείτε 
Στου Σκόκου όταν τρέξετε εκεί θε να τον βρείτε.
Αν θέτε ν’ ατσαλώσετε κανένα εργαλείο 
Τρέξετε όλοι στου Κοσμά, τα φτιάχνει μεγαλείο.
Στου Τσικαλά το μαγαζί θα βρείτε ντενεκέδες
Και μπιρικάκια όμορφα να φτιάχνετε καφέδες.
Στου Κουσουρή να φτιάχνετε τα έπιπλά σας όλοι,
Να ράβετε τα ρούχα σας στου ράφτη του Μανώλη.
Και άμμο όταν θέλετε ‘πο της Ψαρής τα μέρη
Το Λίγκο να φωνάξετε κι αυτός θα σας τη φέρει.
Παπούτσια όταν θέλετε να πάτε στου Σωκράτη
Όπου τα φτιάχνει όμορφα και δεν τα πιάνει μάτι.
Και όποιος θέλει μουσική να μάθει, ας πηγαίνει
Στο γιο του Ντάνση ταχτικά κι αυτός τονε μαθαίνει.
Όταν πονεί το δόντι σου, ο Λεουσάκης μόνο 
Σου το γιατρεύει στη στιγμή, δίχως ν’ ακούσεις πόνο.
Μισεύω κι αποχαιρετώ τη Χώρα και Καψάλι
Ευχαριστήθηκα πολύ και θα ξανά ‘ρθω πάλι.
Να ξαναπαίξω θέατρο σ’ αυτό το καφενείο
Που φτιάχνει τσάι εκλεκτό και πάστες μεγαλείο


Ο Ευγενιος Σπαθάρης όπως τον ζωγράφισε ο Γιάννης Τσαρουχης