ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΡΙΚΑΚΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΥΘΗΡΑ

ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΡΙΚΑΚΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΚΥΘΗΡΑ

Ελένη Χάρου

Μεταξύ των Κυθηρίων που διέπρεψαν στο στίβο της πολιτικής, αναφέρεται και ο Αντώνιος Ρικάκης. Γεννημένος στα Κύθηρα το 1824 από οικογένεια Κρητικής καταγωγής, σπούδασε νομικά και διετέλεσε Υπουργός Οικονομικών και Δικαιοσύνης με την κυβέρνηση Κουμουνδούρου και 2 φορές Πρόεδρος της Βουλής. Το 1880 ο Ρικάκης έχτισε μια ωραία εξοχική κατοικία σε κτήμα 20 στρεμμάτων με πυκνή βλάστηση στους Αμπελοκήπους. Μεσα στο κτήμα έχτισε και το Παρεκκλήσιο της αγίας Άννας. Εκείνη την εποχή η περιοχή των Αμπελοκήπων θεωρούνταν εξοχή και η κατοικία Ρικάκη για πολλά χρόνια ήταν κέντρο συναντήσεων πολλών προσωπικοτήτων της πολιτικής. Το κτήμα αυτό αργότερα παραχωρήθηκε στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, το οποίο στεγάζεται εκεί μέχρι σήμερα.

Ιούλιος 1909: Ο θάνατος του Αντώνιου Ρικάκη –Η απόφαση για την ονοματοδοσία της οδού Ανεξαρτησίας σε Γεροκωστοπούλου

πιμέλεια Φάνης Βγενόπουλος

Τον Ιούλιο του 1909 πεθαίνει στην Αθήνα ο πολιτικός Αντώνιος Ρικάκης, ο οποίος αν και γεννημένος στα Κύθηρα, με Κρητική καταγωγή, μεγάλωσε στην Πάτρα και σπούδασε νομικά στην Αθήνα, ενώ διετέλεσε μέλος στο διοικητικό συμβούλιο της Παναχαϊκής. Το 1875 πρωτοεκλέχθηκε βουλευτής Πατρών με το Ρουφικό κόμμα. Το 1881 χρημάτισε υπουργός δικαιοσύνης στην κυβέρνηση Αλέξανδρου Κουμουνδούρου και το 1885 υπουργός οικονομικών, επί κυβέρνησης Δελλιγιάννη, διετέλεσε δυο φορές πρόεδρος της Βουλής

Ο Αντώνιος Ρικάκης, ήταν παντρεμένος με την Θεώνη Παπαδιαμαντοπούλου, κόρη του Παναγιώτη Παπαδιαμαντόπουλου και είχε έναν γιο, τον Ιωάννη. Η οικογένεια Παπαδιαμαντοπούλου, ήταν μια από τις ισχυρές οικογένειες της Πάτρας εκείνη την περίοδο, μέλη της οποίας διακρίθηκαν ως έμποροι, στρατιωτικοί, πολιτικοί και ποιητές.

Η συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου

Η αντίδραση του Δημοτικού Συμβουλίου της Πάτρας, με δήμαρχο τον Δημήτριο Βότση, είναι μάλλον «χλιαρή». Όπως ο δήμαρχος ενημερώνει το Σώμα, για τον θάνατο του Ρικάκη: «διεβίβασε συλλυπητήριον τηλεγράφημα προς την οικογένειαν του μεταστάντος και παρεκάλεσε τηλεγραφικώς τον Υπουργόν Παιδείας και πολιτευτήν Πατρών κ. Γεροκωστόπουλον, όπως καταθέση στέφανον επί της σορού του, εις ένδειξιν ευγνωμοσύνης της πόλεως Πατρών προς τον τόσον επωφελώς δράσαντα υπέρ αυτής διακεκριμένον πολιτευτήν».

Η κριτική

Το γεγονός αυτό, δεν αφήνει ασχολίαστο ο δημοτικός σύμβουλος Γ. Τσερτίδης, ο οποίος στη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου κατηγορεί τον Δήμο, ότι δεν συγκάλεσε έκτακτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου για το θάνατο του Ρικάκη. Όπως γράφει ο «Νεολόγος» των Πατρών στις 20 Ιουλίου 1907, στο ρεπορτάζ από τα όσα έγιναν στο Δημοτικό Συμβούλιο, ο Τσερτίδης τόνισε τα εξής: «Προ ημερών απεβίωσεν εν Αθήναις σεβαστός συμπολίτης μας επί μακράν σειράν ετών επαξίως αντιπροσωπεύσας την επαρχίαν μας και πολυειδείς και πολλαπλάς προσενεγκών υπηρεσίας εις τε τον δήμον και εις άπαντας τους συμπολίτας μας, οίτινες προσέφευγον προς αυτόν ζητούντες την συνδρομήν του. Και ενώ εις άλλας περιστάσεις, προκειμένου περί εκπληρώσεως απλής φιλοφρόνυσης καλείται το δημοτικόν συμβούλιον, εν τη προκειμένη περιπτώσει εθεωρήθη περιττή η πρόσκλησις του σώματος, όπερ καθήκον είχεν, όπως διαδηλώση, όσον το δυνατόν εμφαντικώτερον την θλίψιν ούτου επί τω θανάτω του γηραιού πρεσβύτου».

Το έργο

Στη συνέχεια ο Γ. Τσερτίδης, κάνει μια εκτενή αναφορά στο έργο του Αντώνιου Ρικάκη και εστιάζει στη συμβολή του πολιτικού σε συνεργασία με τον τότε δήμαρχο Θάνο Κανακάρη (σ.σ. είχε αποβιώσει το 1902 και διετέλεσε δήμαρχος Πατρέων δύο φορές, την πρώτη το 1879 και την δεύτερη το 1895) για την τακτοποίηση των δανείων του Δήμου Πατρέων. Όπως κατέγραψε ο «Νεολόγος» των Πατρών, ο Τσερτίδης σε εκείνη τη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, είπε μεταξύ άλλων τα εξής: «Ο αείμνηστος εκείνος δημοτικός άρχων, ούτινος η μόνη μέριμνα και φροντίς ήτο όπως αναδείξη τον ημέτερον δήμον αντάξιον του προορισμού του, τη πολιτίμω συνδρομή του αείμνηστου προσβύτου, επραγματοποίησε το μετά της Εθνικής Τραπέζης υφιστάμενον δάνειον, δια τη λειτουργίαν του οποίου εμετριάσθη το ποσόν της ετησίας προς την πιστωτικήν Τράπεζαν καταβαλλομένης δόσεως και δι’ ου εξωφλήθη το προς την πιστωτικήν Τράπεζαν χρέος και άπαντες οι έχοντες λαμβάνειν παρά του δήμου, κατασκευάσθησαν αι αγοραί της άνω πόλεως, του Μαρκάτου και η μεσημβρινή, ανηγέρθη το εν τη άνω πόλει δημοτικών των θηλέων σχολείων, και κατεσκευάσθησαν διάφοροι οδοί, ιδίως της εξοχής»…

Ο διάλογος Βότση – Τσερτίδη

Όπως φαίνεται από το ρεπορτάζ του «Νεολόγου» η τοποθέτηση του Τσερτίδη, που είχε αιχμές με τη δημοτική Αρχή, «άναψε τα αίματα» στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου. Ο δήμαρχος Βότσης, δήλωσε ότι έμαθε από τις εφημερίδες για τον θάνατο του Ρικάκη και πως δεν είχε χρόνο να καλέσει σε συνεδρίαση το δημοτικό συμβούλιο, ωστόσο ο Τσερτίδης επέμενε να κακίζει τον δήμαρχο για αμέλεια.

Όπως γράφει ο «Νεολόγος» στο σημείο εκείνο «Ο κ. Γκολφινόπουλος προτείνει, όπως εκ σεβασμού προς την μνήμην του Αντ. Ρικάκη, πολυειδώς υπηρετήσατνος, κατά την γνώμην του κ. Γ. Τσερτίδου, τας Πάτρας, δοθή εις μίνα των οδών της πόλεως το όνομα του αοιδίμου πολιτικού ανδρός».

Μετά από την πρόταση του Γκολφινόπουλου, ο «Νεολόγος» μεταφέρει τον εξής διάλογο μεταξύ του Ιωάννη Τσρτίδη και του δημάρχου:

«Ι. Τσερτίδης: Μα το Δημοτικόν Συμβούλιον απεφάσισε να δοθή και το όνομα του αειμνήστου Αχ. Γεροκωστοπούλου (σ.σ. είχε παθαίνε το 1900) εις τινά των οδών της πόλεως, αλλ’ η απόφασις αυτή δεν επραγματοποιήθη εισέτι.

Δήμαρχος: Λόγος μόνον εγένετο, χωρίς να ληφθή και απόφασις. Άλλως το ζήτημα τούτο κανονίζεται.

Γ. Τσερτίδης: έτσι τα κάνετε σεις. Εφροντίσατε μόνον δια τον Σωτηριάδην (σ.σ. Πέθανε στην Γενεύη στις 19 Ιουλίου 1904 και η σορός του μεταφέρθηκε και κηδεύτηκε στην Πάτρα) και δια τον Γεροκωστόπουλον δεν εδείξατε το παραμικρόν ενδιαφέρον. Η οδός Ανεξαρτησίας έχει αποφασισθή να ονομασθή οδός Γεροκωστοπούλου και όμως τίποτε δεν έγεινεν.

Δήμαρχος: Αλλά εγώ έχω λόγους να ευγνωμονώ τον Αχ. Γεροκοστόπουλον.

Γ. Τσερτίδης: Και όμως εδείχθητε αγνώμων.

Δήμαρχος: Σεις πάντοτε υβρίζετε.

Η απόφαση

«Τέλος αποφασίζεται να μετανομασθή η οδός Αρείας εις οδόν Ρικάκη και η οδός Ανεξαρτησίας εις οδόν Γεροκωστοπούλου», μας πληροφορεί στο τέλος του κειμένου ο «Νεολόγος» και κάπως έτσι η οδός Ανεξαρτησίας μετονομάστηκε σε οδό Γεροκωστοπούλου, ονομασία που διατηρεί ο δρόμος μέχρι σήμερα.

dete.gr