Ο ΘΡΥΛΙΚΟΣ ΤΡΟΒΑΔΟΥΡΟΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΒΟΥΣΑΣ

Ο ΘΡΥΛΙΚΟΣ ΤΡΟΒΑΔΟΥΡΟΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΒΟΥΣΑΣ

«Στης Γραμπούσας τ’ ακρωτήρι εγλεντούσα μια φορά μ’ ένα Κρητικό ψαρά.

Μ’ένα γέρο καπετάνιο, που’ χε βάρκα τη χαρά, στης Γραμπούσας τα νερά.

Πλανεύτρα θάλασσα, θάλασσα λεβεντοπνίχτρα, πού’ ναι ο γέρος μερακλής ο παλιός τραγουδιστής;

Όλα τα’ άρμενα αρμενίζουν, με πανιά και με κουπιά στης Γραμπούσας τα νερά.

Μα του Τσέγκα τ’ αρμενάκι δεν ξαναγυρίζει πια στης Γραμπούσας τα νερά.

Πλανεύτρα θάλασσα, θάλασσα λεβεντοπνίχτρα, πού’ ναι ο γέρω μερακλής, ο παλιός τραγουδιστής;

Ν’ αρματώσει τη χαρά του, το τραγούδι του να πει..».

Ποιος δεν έχει σιγοτραγουδίσει αυτό το λυπητερό τραγούδι για της Γραμβούσας τ' Ακρωτήρι και τον ψαρά που δεν φάνηκε πια...

Είναι ένα τραγούδι το «Αρμενάκι Τζέγκα» που έγραψε ο μεγάλος μας τραγουδοποιός και λυράρης Κώστας Μουντάκης για τον Κισσαμίτη ψαρά Νικόλα Τσέγκα.

Ο Τσέγκας ή Τζέγκας όπως ήταν πιο γνωστός, γεννήθηκε το 1900 περίπου και έζησε όλη τη ζωή του στο νησί της αγαπημένης του Γραμβούσας. Ήταν ένας αφανής εργάτης της κρητικής μουσικής, που δημιουργούσε πολλές μελωδίες μόνο με το στόμα του. Άλλωστε δεν ήξερε να παίζει κανένα μουσικό όργανο. Κι όμως είναι δικές του μερικές από τις πιο γνωστές μελωδίες της Κρητικής μουσικής.

Ήταν φτωχός, αγράμματος και απλοϊκός ψαράς, με λατρεία στη μουσική και τη Γραμβούσα και την οποία τραγούδησε. Συχνά καθόταν στο καφενείο και σιγοτραγουδούσε έναν σκοπό που τον έκανε στη συνέχεια τραγούδι. Είχε ένα μοναδικό ταλέντο, μπορούσε να συνθέσει μουσική σφυρίζοντας, ενώ δεν ήξερε να παίζει κανένα μουσικό όργανο. Δεν είχε σπουδάσει μουσική, δεν είχε βγάλει ωδείο.

Ήταν επίσης μεγάλος μερακλής, μποέμ τύπος, αλλά και θυμόσοφος, θρηνούσε τη κακομοιριά του, απορούσε για τα παράξενα του κόσμου και χαιρόταν τη ζωή. Ήταν μεγάλος τροβαδούρος την εποχή του, κι όσοι τον γνώρισαν μιλούν για ένα αληθινό ταλέντο, έναν αυτοδίδακτο, λαϊκό συνθέτη. Διακρίθηκε σαν μαντιναδολόγος, ενώ οι μαντινάδες του θα μείνουν παροιμιώδεις. «Γραμπουσιανά» ονόμασε τα συρτά του και με γραμπουσιανές μαντινάδες τα τραγούδησε.

Μια μαρμάρινη πλάκα με λίγους στίχους και πίσω απ' αυτήν η ζωή ενός ανθρώπου αγαπητού και ταλαντούχου, ενός τροβαδούρου που έγινε θρύλος και άφησε την τελευταία του πνοή στον τόπο που λάτρεψε και ύμνησε, όσο κανένας άλλος, την Γραμβούσα.

Η αλήθεια είναι πως ο επισκέπτης στο Μπάλο βλέποντας τη μαρμάρινη πλάκα με τις μαντινάδες, που έχει τοποθετηθεί πάνω στο ακρωτήριο Τηγάνι, κοντά στο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου (Άγιοι Πάντες κατ' άλλους), δεν ξέρει ποιος είναι ο Νικολής Τσέγκας που ο Σύλλογος Προβολής Κισσάμου η «Γραμπούσα» τιμά με αυτό τον τρόπο.

Υπάρχει και η μαντινάδα:

Γραμπούσα μαύρα να ντυθείς
σαν αποθάνει ο Τζέγκας.
Εκειός απου σε ψάρευε
εκειός απου σε γλέντα….

Την ιστορία του Τσέγκα και την τραγική κατάληξη διαβάσαμε πριν χρόνια από το διαδίκτυο και θρηνήσαμε κι εμείς μαζί με όσους τον γνώρισαν και τον αγάπησαν.

Ο Νικολής ο Τσέγκας έφυγε ένα απομεσήμερο για το ψάρεμα με το καΐκι του τον "Κυριάκο" ως συνήθως μαζί με τη σύντροφο της ζωής του τη Μαρία. Ήταν η μαύρη εκείνη νύχτα που χάθηκε το "Ηράκλειο" στα δολοφονικά κατασκότεινα νερά της Φαλκονέρας, 7 Δεκεμβρίου του 1966.

Στην περιοχή επικρατούσε φοβερή θαλασσοταραχή, ο Τσέγκας είχε βγει νωρίτερα με πιο ήπιο καιρό, η θάλασσα φούσκωσε για τα καλά κι ύστερα όταν σήκωσε ξαφνικό μπουρίνι και το καΐκι άρχισε να κλυδωνίζεται πάνω στα τεράστια κύματα εκείνος προσπάθησε να το κουμαντάρει. Το κατάρτι σε κάποια μανούβρα τον βρήκε και τον έριξε στη θάλασσα. Φορούσε μια βαριά στρατιωτική χλαίνη και δεν μπόρεσε να κολυμπήσει.

Η χλαίνη ρούφηξε αμέσως νερό και βάρυνε τόσο που τον τράβηξαν κάτω τα μανιασμένα κύματα. Μάταια η δύσμοιρη κυρά Μαρία προσπάθησε να τον βοηθήσει, έριξε το κουπί μα δεν τον βρήκε. Η μαύρη θάλασσα τον αγκάλιασε, τον πήρε στο βυθό, στα σπλάχνα της για πάντα.

Το καΐκι έμεινε ακυβέρνητο. Η γυναίκα έμεινε μόνη και αβοήθητη. Λένε πως δεν ήξερε καν να σβήσει τη μηχανή και έμεινε στο σκάφος δύο μερόνυχτα.

Όταν κόπασε η φουρτούνα πήγαν Καστελιανοί ψαράδες και την πήραν πίσω στο χωριό. Ο Τσέγκας δεν φαινόταν πουθενά, ανακάλυψαν το πτώμα του λίγα εικοσιτετράωρα αργότερα στα βράχια της Γραμβούσας.

Η αγέρωχη ψυχή του έμεινε για πάντα στα νερά που αγάπησε όσο τίποτα... Στης Γραμβούσας τ' ακρωτήρι!!

"Κι οι γλάροι τον ε κράζανε και χαμηλά πετούσαν

την ώρα που πνιγότανε ο Τσέγκας στη Γραμπούσα.

Την ώρα που πνιγότανε σκοτείνιασε η Πούλια

και κλαίγανε στην πλώρη του μικρά θαλασσοπούλια.

Γραμπούσα με το κάστρο σου στον κόσμο ξακουσμένη

κι από τον Τζέγκα τον ψαρά χιλιοτραγουδισμένη.

Με στεναγμό η θάλασσα την αμμουδιά χαϊδεύει

γιατί ο Τσέγκας πνίγηκε και ποιος θα την ψαρεύει.." 

ΠΗΓΗ Το παλιό!!!