ΤΑ ΦΡΑΤΣΙΑ, Η ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΓΕΙΤΟΝΙΚΗ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟ ΚΑΙ Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΜΠΑΡΜΠΑ ΑΝΤΡΕΑ

ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ-ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΡΑΤΣΙΩΤΩΝ " ΤΑ ΦΡΑΤΣΙΑ "

Σαράντα μέρες πέρασαν από την 23η Δεκεμβρίου 2021 όταν 11 (τουλάχιστον τόσους ξέρουμε) συνάνθρωποί μας βρήκαν τραγικό θάνατο στα παγωμένα νερά του Κρητικού Πελάγους, ανάμεσα στα Κύθηρα και στα Αντικύθηρα και συγκεκριμένα στη βραχονησίδα Πρασσού. Το γεγονός αυτό αποτελεί ένα από τα πλέον οδυνηρά συμβάντα που έλαβαν χώρα στην ευρύτερη περιοχή των νησιών μας και που στο άκουσμά του ο νους μας έτρεξε στο πολύπαθο παρελθόν των Φρατσίων. Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή.

Ο Ανδρέας γεννήθηκε στην Ελαφόνησο του νομού Λακωνίας τον Απρίλιο του 1899 και ήταν γιος του Μιχαήλ και της Αρετής Ψαρομμάτη. Σε νεαρή ηλικία μετέβη στην γειτονική κωμόπολη του Γυθείου και κατόπιν σκληρής δουλειάς, υπομονής και επιμονής κατόρθωσε να ανοίξει το δικό του φούρνο. Νυμφεύθηκε την Ερικέτη και μαζί απέκτησαν τέσσερα παιδιά την Αρετή, την Ελπίδα, τον Μιχαήλ και τον Κωνσταντίνο. Ο Ανδρέας και η σύζυγός του έδειχναν να καταφέρνουν πολλά μαζί και η ζωή τους να έχει πάρει μια καλή πορεία. Στο μεταξύ όμως η Ερικέτη ασθένησε στους πνεύμονες, εισήχθη επειγόντως σε Σανατόριο του Ταΰγετου και λίγο αργότερα άφησε εκεί την τελευταία της πνοή. Ο Ανδρέας τότε πονεμένος εγκατέλειψε το Γύθειο και επέστρεψε στην γενέτειρά του προκειμένου να εξασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον για τα τέσσερα παιδιά του. Οι μέρες που ακολούθησαν ήταν αρκετά δύσκολες αφού η ανέχεια βρισκόταν σε υψηλά ποσοστά και ταυτόχρονα ξέσπασε ο πόλεμος και λίγο αργότερα η Κατοχή.

Ο ακούραστος όμως Ανδρέας δεν το έβαζε ποτέ κάτω, άλλοτε με το καΐκι του στις θάλασσες για ψάρεμα κι άλλοτε στα χωράφια με τα εσπεριδοειδή. Ο χρόνος κυλούσε όταν ο σημερινός μας ήρωας μέσω γνωστού του Κυθήριου δέχθηκε να μεταβεί στα Φράτσια και να γνωρίσει από κοντά την Φρατσιώτισσα Σταματική Τζάννε. Η Σταματούλα όπως ήταν γνωστή ήταν κόρη του Γεωργίου και της Μαρίας Τζάννε από τα Καλλινικιάνικα Φρατσίων και είχε γεννηθεί το 1906.

Μαζί με τον Ανδρέα στο χωριό κατέφθασαν και τα τέσσερα ορφανά του. Αφού ο ίδιος έκανε μια αναδρομή στη ζωή του και συστήθηκε στον περίγυρο, η Σταματούλα δέχθηκε να τον παντρευτεί, αγκάλιασε τα τέσσερα ορφανά από μητέρα σαν να ήταν βιολογικά της παιδιά και μαζί με τον Ανδρέα απέκτησε άλλους τρεις γιους. Ο Ανδρέας έμελε να γίνει ο αγαπητός έμπορος τόσο των Φρατσιωτών όσο και ευρύτερα των Κυθηρίων, αφού συχνά προμήθευσε τα νοικοκυριά με εσπεριδοειδή και κυρίως με πορτοκάλια και μανταρίνια.

Στα τέλη της δεκαετίας του '40 σε ένα ταξίδι του ο Ανδρέας στα γειτονικά Βάτικα πηγαίνοντας για ανεφοδιασμό προϊόντων θα ζούσε ένα από τα πιο φρικτά μαρτυρία της ζωής του. Εν μέσω θαλασσοταραχής, έχασε τον έλεγχο του καϊκιού του στο οποίο επέβαιναν και οι δύο μεγάλοι γιοι του Μιχάλης και Κωνσταντίνος, το σκάφος από το δυνατό κύμα διαλύθηκε ολοσχερώς και τα δύο αγόρια έμελε να βρουν τραγικό τέλος στα παγωμένα νερά της θάλασσας. Ο Ανδρέας βγήκε στην ακτή ζωντανός χάνοντας όμως τα δύο του παλικάρια οριστικά, τα οποία ούτε καν βρήκε για να ενταφιάσει και να γνωρίζει πού βρίσκονται. Εξαντλημένος από τα απανωτά χτυπήματα της ζωής ο μπάρμπα Αντρέας έχτισε στην Ελαφόνησο ένα ξωκκλήσι για να μνημονεύει τα αγόρια του αλλά και για να βρίσκει εκεί την ηρεμία του. Μια ζωή γεμάτη με φουρτούνες και δυσκολίες, σαν να μην έφταναν όλα αυτά γεύθηκε και τον ξενιτεμό των πέντε εν ζωή παιδιών του. Έτσι το Μάιο του 1979 η ποτισμένη από την αλμύρα ψυχή του μπάρμπα Αντρέα φτερούγισε σαν άλλο θαλασσοπούλι για τους ουρανούς για να συναντήσει τα δύο του παλικάρια. Η πονεμένη Σταματούλα ακολούθησε τα παιδιά της στην Αυστραλία οπότε και εκοιμήθη στο Σίδνεϊ τον Φεβρουάριο του 2000.

Τα Φράτσια λοιπόν που ποτέ δεν λησμόνησαν αυτούς τους απλούς και καθημερινούς τους ήρωες κλίνουν τας κεφαλάς κι αφιερώνουν:

ΑΝΔΡΕΑΣ Μ. ΨΑΡΟΜΜΑΤΗΣ (1899-1979)

ΕΡΙΚΕΤΗ Α. ΨΑΡΟΜΜΑΤΗ ( ; )

ΣΤΑΜΑΤΙΚΗ Α ΨΑΡΟΜΜΑΤΗ (1906-2000)

ΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΨΑΡΟΜΜΑΤΗΣ

(Δεν υπερέβαιναν το 15ο έτος)

Υ.Γ. Ευχαριστούμε θερμώς τον παπά Σταύρο Ψαρομμάτη κατά σάρκαν υιό του Ανδρέα και της Σταματούλας για την παροχή λεπτομερειών και φωτογραφικού υλικού.