19 Ιουλίου 1936 - 19 Ιουλίου 2012: Νίκος Μαζιώτης μέλος του Ε.Α
Kείμενο του Νίκου Μαζιώτη από το athens.indymedia.org
19 Ιουλίου 1936 - 19 Ιουλίου 2012
Η 19η Ιουλίου είναι μια ημερομηνία σταθμός στη παγκόσμια ιστορία των επαναστατικών αγώνων για την κοινωνική απελευθέρωση από την εξουσία του κράτους και του κεφαλαίου. Η 19η Ιουλίου 1936 είναι η ημερομηνία έναρξης της Ισπανικής Επανάστασης (1936-’39) όταν στη Βαρκελώνη της Καταλονίας οι οργανωμένοι στην αναρχοσυνδικαλιστική CNT (Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας) και στη FAI (Αναρχική Ομοσπονδία Ιβηρικής) εργάτες έδωσαν μάχη με τη στρατιωτική φρουρά της πόλης που συμμετείχε στο πραξικόπημα του στρατηγού Φράνκο και τη νίκησαν μετά από 2 μέρες μαχών εγκαινιάζοντας το πιο ριζοσπαστικό επαναστατικό εγχείρημα εργατικής και αγροτικής αυτοδιαχείρισης στην ιστορία του κλασικού εργατικού κινήματος (1848-1939).
Η 19η Ιουλίου 2012 είναι η ημερομηνία έναρξης της Επανάστασης στη Ροζάβα - Β. Συρία που ξεκίνησε από την πόλη Κομπάνι όταν οι ένοπλες δυνάμεις του κουρδικού επαναστατικού κινήματος ΥPG (Μονάδες Λαϊκής Προστασίας) μαζί με την πλειοψηφία των πολιτών που στηρίζει το MGRK (Λαϊκά Συμβούλια δυτικού Κουρδιστάν) κατέλαβαν αναίμακτα την πόλη και τα κτίρια του καταρρέοντος καθεστώτος Άσαντ αναλαμβάνοντας την εξουσία.
Στην Ισπανία το 1936 εκατομμύρια εργάτες και κυρίως αγρότες-χωρικοί κολεκτιβοποίησαν ένα μεγάλο μέρος της βιομηχανίας, κυρίως στην Καταλονία που ήταν η πιο εκβιομηχανισμένη περιοχή της Ισπανίας, αλλά επίσης και ένα μεγάλο μέρος της αγροτικής γης απαλλοτριώνοντας τη γη των μεγαλογαιοκτημόνων και της καθολικής εκκλησίας στην Ανδαλουσία, Αραγονία, Λεβάντε, Καστίλη και αλλού και δημιούργησαν τις δικές τους κοινότητες αυτοδιαχείρισης και αυτοδιεύθυνσης, τις εργατικές και αγροτικές κολεκτίβες. Για ένα βραχύβιο διάστημα οι εργάτες και οι αγρότες πήραν την εξουσία στα χέρια τους, πήραν τη ζωή στα χέρια τους κάνοντας πράξη την Αναρχία, τον Eλευθεριακό ή Αναρχικό Κομμουνισμό.
Στη Βόρεια Συρία, το κουρδικό επαναστατικό κίνημα οικοδόμησε από το 2012 και μετά ένα ακρατικό κοινωνικό μοντέλο που το ονομάζουν Δημοκρατικό Συνομοσπονδισμό που βασίζεται στον κοινοτισμό, στη Κοινότητα (Κομμούνα) ως κύτταρο της νέας κοινωνίας και στα λαϊκά συμβούλια, στις γειτονιές, στις συνοικίες, στους δήμους και στα χωριά στα 3 καντόνια της Β. Συρίας, το Αφρίν, τη Ροζάβα και το Τζεζιρέ. Το μοντέλο αυτό απορρίπτει το έθνος –κράτος ως συγκεντρωτικό μονοπωλιακό μηχανισμό διαχείρισης των κοινωνικών υποθέσεων και περιλαμβάνει εκτός από τους Κούρδους και άλλες εθνότητες και λαούς της περιοχής, Άραβες, Γιεζίντι, Συροϊακωβίτες, Ασσύριους, Τουρκμένιους.
Πάρα τη διαφορετικότητα των εποχών και την απόσταση των 76 χρόνων από τα δύο επαναστατικά εγχειρήματα, παρά τη διαφορετικότητα των συνθηκών, των πολιτικών υποκειμένων και των ιδεολογικών επικλήσεων, υπάρχουν πολλά κοινά ανάμεσα στα δύο επαναστατικά εγχειρήματα. Το βασικότερο είναι η απόρριψη του κράτους, του έθνους-κράτους ως συγκεντρωτικού, μονοπωλιακού μηχανισμού διαχείρισης των κοινωνικών υποθέσεων. Ένα άλλο είναι η απόρριψη της παλιάς μαρξιστικής νομοτελειακής θεωρίας ότι η ανάπτυξη των παραγωγικών κεφαλαιοκρατικών δυνάμεων ως ‘‘προοδευτικής’’ διαδικασίας είναι η βασική προϋπόθεση για τις κοινωνικές επαναστάσεις και την οικοδόμηση μιας απελευθερωτικής κοινωνίας όπου την εξουσία την έχει ο λαός μέσα από τα δικά του όργανα αυτοδιαχείρισης, κοινότητες, κομμούνες, δήμους, συμβούλια Και τα δύο επαναστατικά εγχειρήματα συντελέστηκαν σε κοινωνικές συνθήκες υπανάπτυξης του καπιταλισμού όπου δεν έχει επικρατήσει η οικονομία της αγοράς και όπου οι κοινωνίες βρίσκονταν σε ένα ημιφεουδαρχικό στάδιο. Και στην Ισπανία το 1936 και στη Β. Συρία σήμερα η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι χωρικοί-αγρότες ή ζουν έξω από μεγάλα αστικά κέντρα αν και στην Ισπανία η εργατική τάξη έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο, κυρίως στην Καταλονία ενώ στη Ροζάβα – Β. Συρία η εργατική τάξη απουσιάζει από το ιστορικό προσκήνιο.
Οι Ισπανοί εργάτες ήταν κυρίως πρώτης γενιάς μετανάστες που πριν κάποια χρόνια είχαν έρθει από την ύπαιθρο στην πόλη για να δουλέψουν στα εργοστάσια μεταφέροντας την κοινοτιστική κουλτούρα των χωριών τους, τις ιδέες της αλληλεγγύης και της αλληλοβοήθειας. Το ίδιο ίσχυε και για τους Ρώσους εργάτες το 1905 και 1917. Αυτή η εργατική τάξη με νωπές ακόμα τις αγροτικές ρίζες της υπήρξε πρωταγωνίστρια επαναστάσεων και διέφερε πολύ από το συντηρητικό, στρατιωτικοποιημένο γερμανικό βιομηχανικό προλεταριάτο –όπως και άλλων χωρών της ανεπτυγμένης δύσης– που η πλειοψηφία αυτού του προλεταριάτου το 1918 –’19 ακολούθησε τους αντεπαναστάτες του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος και όχι τους επαναστάτες Σπαρτακιστές.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η Επανάσταση στη Ροζάβα - Β. Συρία στρέφεται εναντίον ενός δικτατορικού ‘‘σοσιαλιστικού’’ –και αντιιμπεριαλιστικού– καθεστώτος όμοιο με τα καθεστώτα του ‘‘υπαρκτού’’ σοσιαλισμού και της Σοβιετικής Ένωσης όπου επικρατεί η κρατικοποιημένη οικονομία, δηλαδή ο κρατικός και γραφειοκρατικός καπιταλισμός και η μονοκομματική δικτατορία, στη συγκεκριμένη περίπτωση η δικτατορία του κόμματος Μπάαθ του Άσαντ. Και τα δύο επαναστατικά εγχειρήματα απέδειξαν (όπως άλλωστε και το κίνημα των Ζαπατίστας) ότι ο αγώνας για ελευθερία δεν μπορεί παρά να στηρίζεται στην υποκειμενική βούληση των ανθρώπων για ελευθερία και αξιοπρέπεια χωρίς να παραβλέπονται βέβαια και οι συνθήκες της εποχής (κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές) και όχι σε δήθεν ‘‘αντικειμενικούς’’, οικονομικούς νομοτελειακούς νόμους όπως η ανάπτυξη των παραγωγικών κεφαλαιοκρατικών δυνάμεων, ή σε θεωρίες όπου η οικονομία είναι η βάση και το κράτος το εποικοδόμημα. Καμία κοινωνική επανάσταση δεν συνέβη στην ιστορία λόγω μιας τέτοιας υποτιθέμενης προϋπόθεσης. Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι ακόμα και ο Λένιν και οι μπολσεβίκοι το 1917 προκειμένου να καταλάβουν την εξουσία πέταξαν στα σκουπίδια της ιστορίας αυτές τις απόψεις του δασκάλου τους Μαρξ, αφού η Ρωσία το 1917 επ’ ουδενί δεν ήταν μια βιομηχανικά ανεπτυγμένη χώρα αλλά αντίθετα ήταν μια χώρα με φεουδαρχικά χαρακτηριστικά και ούτε είχε περάσει από ένα στάδιο ‘‘αστικοδημοκρατικής’’ επανάστασης σύμφωνα με την μαρξιστική θεωρία.
Ένα άλλο κοινό των εγχειρημάτων της Ισπανικής Επανάστασης και της Επανάστασης στη Ροζάβα - Β. Συρία είναι η αντιμετώπιση πολλών και διαφορετικών εχθρών.
Η Ισπανική Επανάσταση πέρα από τους φασίστες του Φράνκο ο οποίος είχε την αμέριστη συμπαράσταση του Χίτλερ και του Μουσολίνι, αντιμετώπισε την εχθρότητα φυσικά των ‘‘αστικοδημοκρατικών’’ καθεστώτων της Γαλλίας –η οποία είχε κυβέρνηση λαϊκού μετώπου– και της Αγγλίας αλλά κυρίως, αντιμετώπισε το ίδιο το ισπανικό και καταλανικό ‘‘δημοκρατικό’’ κράτος στο οποίο επικρατούσαν οι δυνάμεις του λεγόμενου Λαϊκού Μετώπου. Το Λαϊκό Μέτωπο δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια συμμαχία των φιλελεύθερων αστών-καπιταλιστών με τους σοσιαλιστές, τους κομμουνιστές-σταλινικούς και τους Καταλανούς αυτονομιστές. Όλοι τους ήταν φανατικοί εχθροί της εργατικής και αγροτικής αυτοδιαχείρισης, της λαϊκής και εργατικής εξουσίας και σε αυτό είχαν συμπαραστάτες τη Σοβιετική Ένωση και τον Στάλιν.
Η επανάσταση στη Ροζάβα - Β. Συρία αντιμετωπίζει μια ποικιλία εχθρών, από το καθεστώς Άσαντ, το ισλαμικό κράτος το οποίο νίκησε, τη Τουρκία αλλά και τους διεθνείς συνασπισμούς που μάχονται είτε με την παρουσία τους ή δια αντιπροσώπων στο γεωστρατηγικό πεδίο του συριακού εμφυλίου πολέμου. Από την μία το δυτικό μπλοκ εξουσίας (ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία, Ισραήλ) και από την άλλη το αντιδυτικό ή κατά άλλους ‘‘αντιιμπεριαλιστικό’’ μπλοκ (Ρωσία, Ιράν) που υπερασπίζονται το ‘‘σοσιαλιστικό’’ καθεστώς Άσαντ. Όλοι τους ανεξαιρέτως παρά τους τακτικισμούς τους απέναντι στους Κούρδους λόγω της κοινής επιδίωξης για καταστροφή του ISIS, είναι εναντίον του επαναστατικού εγχειρήματος του Δημοκρατικού Συνομοσπονδισμού και της Δημοκρατικής Αυτονομίας.
Όμως θα πρέπει να αναγνωριστεί ότι σε κάποια πράγματα οι αγωνίστριες/αγωνιστές στη Ροζάβα-Β. Συρία τα έχουν καταφέρει πολύ καλύτερα από τους Ισπανούς συντρόφους/ισσες του 1936. Κατ’ αρχήν παρά τις τεράστιες δυσκολίες του εμφυλίου που συνεχίζεται στη Συρία αλλά και τις αλλεπάλληλες τουρκικές επεμβάσεις, τη κατάληψη του Αφρίν το 2018 και την επίθεση ένα χρόνο μετά, το 2019 για να δημιουργηθεί μια ζώνη ‘‘ασφαλείας’’ πλάτους 30 χιλιομέτρων στα τουρκοσυριακά σύνορα, πράγμα για το οποίο συμφώνησαν οι ΗΠΑ και η Ρωσία με τον Ερντογάν, η Επανάσταση στη Β. Συρία εξακολουθεί να υφίσταται 9 χρόνια μετά την έναρξή της. Σε αντίθεση με το χάος, τη βία και την αιματοχυσία στην υπόλοιπή Συρία, στις επαναστατημένες περιοχές της Β. Συρίας επικρατεί ειρήνη διαψεύδοντας τη κυρίαρχη προπαγάνδα ότι οι επαναστάσεις συνεπάγονται αυτονόητα βία, χάος, ακυβερνησία ή ότι ο καθένας κάνει ό, τι θέλει.
Αντίθετα η Ισπανική Επανάσταση καταστάλθηκε ως ένα μεγάλο βαθμό μετά τη μάχη της Βαρκελώνης το Μάιο του 1937 από την αντεπαναστατική συμμαχία του Λαϊκού Μετώπου, των σοσιαλιστών, των κομμουνιστών-σταλινικών και Καταλανών αυτονομιστών. Στα τέλη του 1937 στις αρχές του 1938 το αστικοδημοκρατικό κράτος του Λαϊκού Μετώπου και οι καπιταλιστές κατάφεραν να ξαναπάρουν την εξουσία στα χέρια τους και τα ηνία της βιομηχανίας στην Καταλονία που είχε κολεκτιβοποιηθεί από την εργατική τάξη και τους αναρχοσυνδικαλιστές. Οι αγροτικές κολεκτίβες και οι κοινότητες των χωριών, μακριά από τα αστικά κέντρα εξουσίας παρόλο που στην Αραγονία είχαν υποστεί επιθέσεις εξακολούθησαν να υφίστανται μέχρι την τελική νίκη του Φράνκο το 1939. Οι σοσιαλιστές και οι κομμουνιστές-σταλινικοί ήταν στην πραγματικότητα οι δήμιοι της Ισπανικής Επανάστασης πριν νικήσουν οι φασίστες του Φράνκο. Όμως δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε και τα λάθη των ίδιων των αναρχικών. Κάθε επανάσταση αυτονόητα θέτει το ζήτημα της κατάληψης εξουσίας. Και εξουσία δεν είναι μόνο το συγκεντρωτικό κράτος αλλά και οι κομμούνες, οι κολεκτίβες, οι κοινότητες, τα συμβούλια. Σε κάθε επαναστατικό εγχείρημα στην ιστορία υπήρχε και ένα διάστημα μια περίοδος δυαδικής εξουσίας, από τη μια μεριά η επαναστατική εξουσία των κομμούνων και των κοινοτήτων και από την άλλη η κρατική εξουσία. Το λάθος των αναρχικών το 1936 ήταν ότι δεν κατέλαβαν συνολικά την εξουσία πέραν της οικονομίας και στη πολιτική σφαίρα, στην Καταλονία, εκεί όπου είχαν την συντριπτική υπεροπλία έναντι των αντεπαναστατών αντιπάλων τους. Έτσι στο όνομα μιας διαστρέβλωσης, της ‘‘καταστροφής κάθε είδους εξουσίας’’ και στο όνομα του κοινού αντιφασιστικού αγώνα, κάποιοι ‘‘σύντροφοι με επιρροή’’ ή αλλιώς η ηγεσία της CNT-FAI, συνεργάστηκαν τακτικίστικα με το Λαϊκό Μέτωπο αναβάλλοντας την ολοκλήρωση της επανάστασης. Όπως είπε και ο Μάρεϋ Μπούκτσιν στο πρόλογο του τελευταίου από το τετράτομο έργο του «η Τρίτη Επανάσταση» που αφορά την Ισπανική Επανάσταση ‘‘Καμιά εργατική τάξη στην ιστορία των επαναστάσεων δεν συγκρίνεται με την ταξική συνείδηση του ισπανικού προλεταριάτου ή ακόμα και της ισπανικής αγροτιάς. Κανένας άλλος πληθυσμός δεν άξιζε μια ικανή επαναστατική ηγεσία περισσότερο από ότι η ισπανική εργατική τάξη, η οποία γνώριζε πως είχε μεγάλη ανάγκη από ηγεσία και ήταν πρόθυμη να δεχθεί καθοδήγηση. Η Ισπανία έδωσε στον κόσμο μια ουτοπική εικόνα του προλεταριάτου που οι στοχαστές της επανάστασης την είχαν αντικρίσει ως τότε μόνο στις στιγμές των πιο αχαλίνωτων φαντασιώσεών τους. Ηγέτες υπήρχαν δυνάμει αλλά χρειάζονταν περισσότερο χρόνο για να κερδίσουν τον σεβασμό του προλεταριάτου. Μην έχοντας ικανούς ηγέτες, το ισπανικό προλεταριάτο απέμεινε με ορισμένους που δεν είχαν επ’ ουδενί τα προσόντα. Η Φρεντερίκα Μοντσένι, ο Χουάν Γκαρθία Ολιβέρ, και ο Ντιέγκο Αμπάντ ντε Σαντιγιάν ήταν βέβαια ιδεαλιστές και κάποιες φορές ευγενείς άνθρωποι, αλλά είχαν σοβαρότατες ελλείψεις ως προς την ιστορική κατανόηση, τη θεωρητική εμβάθυνση και τις στρατηγικές ικανότητες. Τα αποτελέσματα της ηγετικής τους δράσης ήταν ολέθρια: Στα μη επαναστατικά πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1930, αυτοί οι ‘‘σημαίνοντες αγωνιστές’’ χαλούσαν τον κόσμο καλώντας σε εξεγέρσεις και φέρονταν σάμπως κάθε απεργία να ήταν η αρχή μιας εξέγερσης. Όταν όμως το 1936-1937 προέκυψε τελικά μια επαναστατική κατάσταση, δεν είχαν το κουράγιο να διαβούν το αγκαθωτό σύνορο που χώριζε τον καπιταλισμό από τον ελευθεριακό κομμουνισμό. Μην έχοντας ξεκαθαρίσει την φύση της εξουσίας –πιστεύοντας ότι μπορούσε με κάποιο τρόπο να καταργηθεί ενώ δεν μπορεί να καταργηθεί περισσότερο από ό, τι ο αέρας ή το νερό–, οι ηγέτες αυτοί δεν ήταν προετοιμασμένοι να χρησιμοποιήσουν την εξουσία όταν οι μάζες τελικά την απίθωσαν στα χέρια τους. Αντί γι’ αυτό, επέτρεψαν τις εξελίξεις να τους μετατρέψουν σε απλούς φιλελεύθερους και τίποτα παραπάνω’’.
Σε ένα άλλο πράγμα που οι συντρόφισσες/οι στη Ροζάβα τα έχουν καταφέρει πολύ καλύτερα από τους Ισπανούς αναρχικούς είναι στο θέμα της γυναικείας χειραφέτησης. Η Επανάσταση στη Ροζάβα-Β.Συρία είναι μια κατ’ εξοχήν γυναικεία επανάσταση, μια επανάσταση ενάντια στη πατριαρχία και το σεξισμό. Η ύπαρξη ξεχωριστών ένοπλων γυναικείων μονάδων των YPJ (Γυναικείες Μονάδες Προστασίας) οι οποίες πρωταγωνίστησαν στη μάχη κατά του ISIS, η θεσμοθέτηση της συμπροεδρίας για τα δύο φύλα κα της ποσόστωσης του 40% για τις γυναίκες σε όλους τους θεσμούς του συνομοσπονδιακού συστήματος, στα συμβούλια, στις επιτροπές, τα δικαστήρια, η αυτοοργάνωση των γυναικών αποδεικνύει ότι το ζήτημα της γυναικείας χειραφέτησης και ο αγώνας κατά της πατριαρχίας και του σεξισμού είναι μείζον προτεραιότητα για την Επανάσταση στη Ροζάβα - Β. Συρία.
Για το επαναστατικό κίνημα στη Ροζάβα το ζήτημα της πατριαρχίας και του σεξισμού είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη δημιουργία μιας δημοκρατικής κοινωνίας χωρίς κράτος βασισμένο στις αρχές του κοινοτισμού και της οικολογίας. Άλλωστε ιστορικά όπως έχει αποδειχθεί χωρίς την πατριαρχία και τον σεξισμό δεν θα είχε δημιουργηθεί το κράτος και χωρίς το κράτος δεν θα είχε δημιουργηθεί ο σημερινός καπιταλισμός με όλα τα δεινά που έχει φέρει, πολέμους, οικονομικές κρίσεις, φτώχεια, θανάτους, οικολογική καταστροφή, πανδημίες.
Ένα άλλο κοινό και των δύο επαναστατικών εγχειρημάτων είναι η ύπαρξη από τα πριν, επαναστατικών κινημάτων τα οποία είχαν επεξεργαστεί χρόνια ή δεκαετίες πριν θέσεις και προτάσεις για το πώς θα είναι μια απελευθερωμένη κοινωνία. Η Ισπανική Επανάσταση ήταν το αποτέλεσμα της ύπαρξης 60 σχεδόν χρόνων του αναρχικού κινήματος. Από την εποχή της Α΄ Διεθνούς, από τότε που ο Μιχαήλ Μπακούνιν έστειλε τον Τζουζέπε Φανέλι στην Μαδρίτη το 1868 και δημιουργήθηκε ο πρώτος αναρχικός πυρήνας, αγροτικές εξεγέρσεις, απεργίες, εκτελέσεις κρατικών αξιωματούχων, αγώνες για το 8ωρο, ένοπλες εργατικές εξεγέρσεις σημάδεψαν την ιστορία του ισπανικού αναρχικού και εργατικού κινήματος όλα αυτά τα χρόνια. Αυτό το κίνημα είχε επεξεργαστεί τη θεωρία του ελευθεριακού κομμουνισμού στο συνέδριο τη CNT στη Σαραγόσα τον Μάιο του 1936, δύο μήνες πριν το φρανκικό πραξικόπημα και την επανάσταση. Η Επανάσταση στη Ροζάβα - Β.Συρία, δεν θα υπήρχε χωρίς τη θεώρηση του Δημοκρατικού Συνομοσπονδισμού και της Δημοκρατικής Αυτονομίας που μια δεκαετία πριν την επανάσταση την είχε επεξεργαστεί το κουρδικό επαναστατικό κίνημα που έκανε μετά το 2000 τη στροφή από το στόχο της δημιουργίας ενός κουρδικού κράτος στο στόχο της δημιουργίας μιας μη κρατικής συνομοσπονδίας κοινοτήτων. Επίσης η Επανάσταση στη Ροζάβα δεν θα υπήρχε χωρίς το PKK και το PYD, χωρίς τα 40 χρόνια ένοπλου αγώνα κατά του τουρκικού κράτους.
Η 19η Ιουλίου έχει μεγαλύτερη ιστορική σημασία από την 25 Οκτωβρίου του 1917 παρά το γεγονός ότι η οκτωβριανή φάση της Ρώσικης Επανάστασης είναι πιο γνωστή ιστορικά. Γιατί ο Οκτώβρης σηματοδότησε τη στροφή προς τον ολοκληρωτισμό και τη δικτατορία επί του προλεταριάτου, την επικράτηση του κρατισμού και του γραφειοκρατικού απολυταρχισμού, την επικράτηση του κρατικού καπιταλισμού. Η 19η Ιουλίου συμβολίζει την αληθινή κοινωνική απελευθέρωση από το κράτος και το κεφάλαιο, την πραγματική λαϊκή εξουσία, την εξουσία του Δήμου, την πραγματική, την άμεση δημοκρατία.
ΖΗΤΩ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
ΖΗΤΩ Η 19η ΙΟΥΛΙΟΥ 1936 ΚΑΙ Η 19η ΙΟΥΛΙΟΥ 2012
ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΧΩΡΙΣ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΑΦΕΝΤΙΚΑ.
Νίκος Μαζιώτης μέλος το Επαναστατικού Αγώνα
Δ΄ πτέρυγα φυλακών Δομοκού
Δεν υπάρχουν σχόλια