«Το Σπίτι που Τραγουδά Ακόμη: Το Μουσείο Μάρκου Βαμβακάρη στην Άνω Σύρο»

Φωτορεπορταζ Γιώτα Πολίτη

Το Μουσείο Μάρκου Βαμβακάρη άνοιξε τις πόρτες του το 1995, σαν μια καρδιά που χτυπά ξανά για να θυμίσει σε όλους τη φωνή που σίγησε τον Φεβρουάριο του 1972 στη Νίκαια του Πειραιά. Ήταν το χρέος της Σύρου απέναντι στο παιδί της που γεννήθηκε στην Άνω Χώρα το 1905 και έμελλε να γίνει ο «πατριάρχης» του ρεμπέτικου τραγουδιού, ο άνθρωπος που χάρισε στον κόσμο τη μελωδία της «Φραγκοσυριανής» και άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στη μουσική ιστορία της Ελλάδας.

Η σκέψη για το μουσείο είχε φωλιάσει από καιρό. Πρώτα, ένας δρόμος της Απάνω Χώρας πήρε το όνομά του. Έπειτα, το 1987, η πλατεία με την προτομή του άρχισε να μιλά σιωπηλά για εκείνον που τραγούδησε τη φτώχεια, τον έρωτα, τη νοσταλγία και τον πόνο με τρόπο που μόνο η ψυχή του λαού μπορούσε να αναγνωρίσει. Από εκείνη τη στιγμή, η δημιουργία ενός χώρου αφιερωμένου στη μνήμη του έγινε αναπόφευκτη.

Το μουσείο στεγάζεται σε ένα παλιό, διώροφο σπιτάκι στην οδό Αγίου Σεβαστιανού 3, στην καρδιά της Απάνω Χώρας. Εκεί, μέσα σε πέτρινους τοίχους που μοσχοβολούν παρελθόν, ο επισκέπτης συναντά τα ίχνη της ζωής του Μάρκου: το διαβατήριο που δεν πρόλαβε να χρησιμοποιήσει, την ταυτότητά του, τα ρούχα και τα παπούτσια που τόσο αγαπούσε –πάνω από πενήντα ζευγάρια, μικρές πολυτέλειες ενός ανθρώπου απλού– τα χειρόγραφα με τις λέξεις που έγιναν τραγούδια, το δαχτυλίδι και το ρολόι του. Δίπλα, τα εργαλεία που κρατούσε στα χέρια του όταν δεν χάιδευε τις χορδές του μπουζουκιού, κι ακόμη πιο κρυφά, τα πολύ προσωπικά αντικείμενα που δώρισε η οικογένειά του, σαν ψίθυροι μιας άλλης, πιο ιδιωτικής ζωής.

Μέσα από το μουσείο αυτό, ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης δεν τιμά απλώς έναν μεγάλο καλλιτέχνη. Φυλάει ζωντανή μια μνήμη, ένα κομμάτι λαϊκής ψυχής. Γιατί η ζωή και το έργο του Μάρκου Βαμβακάρη δεν είναι μόνο μουσική· είναι καθρέφτης μιας εποχής, είναι η απόδειξη πως το ρεμπέτικο δεν είναι «τραγούδι του τεκέ και της φυλακής», αλλά μια βαθιά εξομολόγηση του λαού που πάλεψε, ερωτεύτηκε, πόνεσε και ύμνησε την ίδια τη ζωή.

Στην Άνω Σύρο, εκεί που γεννήθηκε, ο Μάρκος συνεχίζει να τραγουδά μέσα από το σπίτι-μουσείο του· κι όποιος περάσει την πόρτα του, δεν θα βρει απλώς αντικείμενα, αλλά θα νιώσει την παρουσία του να σιγοψιθυρίζει ακόμη, σαν μπουζούκι που δεν σώπασε ποτέ.