ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ:«Η Αιωνόβια ελιά της Αγίας Σοφίας, στην Ελληνική Επανάσταση»
Γράφει ο Σταύρος Χριστάκος
Η εξέχουσα θέση της ελιάς στην κορυφή του «Βράχου» και δίπλα στον βυζαντινό ναό που ιδρύθηκε το έτος 1150, της έδινε το πλεονέκτημα να «αγναντεύει» το Μυρτώο πέλαγος, παρακολουθώντας τα πλοία που συμμετείχαν στον ναυτικό αγώνα των Ελλήνων, κατά του οθωμανικού στόλου.
Η παρουσία της επί αιώνες στον οικισμό της Άνω πόλης του Κάστρου, είχε ως επακόλουθο να «γνωρίσει» Βυζαντινούς δεσπότες, Ενετούς ηγεμόνες και Τούρκους κατακτητές. Να «βιώσει» τα όσα διαδραματίστηκαν την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης και προπάντων, την παράδοση της πόλης της Μονεμβασίας στους Έλληνες (23/7/1821).
«Είδε» τους Έλληνες οπλαρχηγούς να συγκεντρώνονται κάτω από τον ίσκιο της, να υψώνουν την ελληνική σημαία στα τείχη, ενώ «άκουσε» την καμπάνα του Ελκομένου Χριστού, να ηχεί το χαρμόσυνο μήνυμα της ελευθερίας.
Προεπαναστατικά ακόμη, «αντίκρισε» τους Τούρκους να οδηγούν στις φυλακές του Κάστρου, τον πατέρα και τον 11χρονο αδερφό του Νικηταρά, τον Ιωάννη εκ Τουρκολέκα, ο οποίος ανακηρύχθηκε σε Άγιο νεομάρτυρα της Εκκλησίας, καθώς και τον γιό του καπετάν Ζαχαρία Μπαρμπιτσιώτη, τον Αναγνώστη, τους οποίους αποκεφάλισαν στην αυλή του Ιερού Ναού του «Ελκομένου Χριστού», στις 16 Οκτωβρίου 1816.
H μακραίωνη παρουσία του δέντρου στο χώρο τεκμηριώνεται από την περίμετρο του κορμού σε ύψος 1 m, που φθάνει τα 4.40 m, και η διάμετρος το 1,70 m. Το πλάτος της κόμης ξεπερνά τα 11,50 m, και το ύψος τα 6,60 m. Σε προγενέστερους χρόνους, η εγκάρσια τομή επί του κύριου κορμού σε ύψος 1,50 m, είχε ως αποτέλεσμα την απαρχή περιμετρικής σπηλαίωσης, η οποία όμως δεν επηρέασε την πρόοδο του δέντρου. Η ανάπτυξη της ελιάς συνεχίστηκε και μετά την γενετική της τροποποίηση από αγριελιά σε ποικιλία Αθηνολιάς και σήμερα διακλαδώνεται σε τέσσερις μεγάλους βραχίονες. Φύεται ως ξερική σε άγονο έδαφος και σε υψόμετρο 124 m.
Η περίμετρος της βάσης του κορμού ανέρχεται σε 7,50 m, η διάμετρος σε 2,20 m, και μέρος του ριζικού της συστήματος απλώνεται στην επιφάνεια του εδάφους. Εκτιμώμενη χρονολόγηση της ελιάς, δείχνει την ηλικία των ετών από την ίδρυση του βυζαντινού ναού της Αγίας Σοφίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια