Η βαθιά πίστη και ταπείνωση του εκατοντάρχου (Δ΄Κυριακή του Ματθαίου)

 

Η βαθιά πίστη και ταπείνωση του εκατοντάρχου (Δ΄Κυριακή του Ματθαίου)

 

Η ΒΑΘΙΑ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΚΑΤΟΝΤΑΡΧΟΥ

(Δ΄ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ)

Αρχ. Παύλου Δημητρακοπούλου, Θεολόγου- συγγραφέως -Ι. Μ. Κυθήρων και Αντικυθήρων

Εν Κυθήροις τη 6η Ιουλίου 2025

    Η σημερινή Κυριακή, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι η τετάρτη Κυριακή του Ματθαίου και το ευαγγελικό ανάγνωσμα είναι μια περικοπή από το 8ο κεφάλαιο του κατά Ματθαίον Ευαγγελίου. Στην περικοπή αυτή ο ευαγγελιστής Ματθαίος μας περιγράφει ένα από τα πάμπολλα θαύματα που έκαμε ο Κύριος καθ’ όλη τη διάρκεια της τριετούς δημοσίας του δράσεως που είναι γνωστό ως το θαύμα της θεραπείας του δούλου του εκατοντάρχου, ενός δηλαδή ρωμαίου αξιωματικού της εποχής εκείνης.

    Όπως διηγείται ο ευαγγελιστής, όταν ο Κύριος έφτασε στην Καπερναούμ, τον πλησίασε ένας εκατόνταρχος και τον παρακαλούσε να θεραπεύσει τον δούλο του, που ήταν παράλυτος και υπέφερε από φρικτούς πόνους. Και όταν ο Κύριος του είπε ότι θα έρθει στο σπίτι του να τον θεραπεύσει, εκείνος απήντησε, ότι δεν χρειάζεται να κάνει τον κόπο να έρθει, αφ’ ενός μεν διότι δεν είναι άξιος να τον επισκευθεί και  αφ’ ετέρου διότι μπορεί και από μακριά, με ένα του μόνον λόγο να τον θεραπεύσει. Στο σημείο αυτό πρέπει να επισημάνουμε και να υπογραμμίσουμε την πίστη, αλλά και την ταπείνωση αυτού του αξιωματικού. Και τούτο διότι πρώτον μεν πιστεύει, ότι ο Κύριος έχει την εξουσία να θεραπεύει ασθένειες όχι μόνο από κοντά, αλλά και από μακρυά, όπως επίσης και ότι έχει την εξουσία να θεραπεύει, όχι παρακαλώντας τον Θεόν, αλλά με ένα μόνο του πρόσταγμα, πράγμα το οποίο δείχνει την παντοδύναμη εξουσία του. Διότι ο εκατόνταρχος δεν είπε «παρακάλεσε τον Θεόν», αλλά «δώσε ένα πρόσταγμα». Η ταπείνωσή του πάλι φαίνεται από το ότι δεν θεωρεί τον εαυτό του άξιο να υποδεχθεί και να φιλοξενήσει στο σπίτι του τον Κύριο, παρ’ όλο που ήταν αξιωματικός, δηλαδή ένα εξέχον πρόσωπο σε όλη την κοινωνία της Γαλιλαίας.

    Το ερώτημα είναι, άραγε εμείς πως υποδεχόμαστε τον Χριστό όταν μεταλαμβάνουμε το σώμα και το αίμα του Κυρίου; Με την ίδια πίστη και ταπείνωση που είχε ο εκατόνταρχος, ή με επιπολαιότητα και χωρίς την πρέπουσα προετοιμασία; Και αυτός μεν παρ’ όλο που ήταν εθνικός - ειδωλολάτρης είχε την πρέπουσα γνώμη για τον Χριστό και πήρε την πρέπουσα ταπεινή στάση απέναντί του. Εμείς δε, που θέλουμε να είμαστε καλοί χριστιανοί, δεν συναισθανόμαστε την αναξιότητά  μας, όταν πρόκειται να μεταλάβουμε τα άχραντα μυστήρια, ούτε προσερχόμαστε με την κατάλληλη προετοιμασία. Ο απόστολος Παύλος ιδιαίτερα μας εφιστά την προσοχή πάνω στο θέμα αυτό και μας προειδοποιεί για τις τραγικές συνέπειες αυτών που μεταλαμβάνουν αναξίως. Λέει: «ώστε ος αν εσθίη τον άρτον τούτον και πίνει το ποτήριον του Κυρίου αναξίως, ένοχος έσται του σώματος και αίματος του Κυρίου», (Α΄ Κορ.11,27). Δηλαδή όποιος μεταλαμβάνει των αχράντων μυστηρίων αναξίως είναι ένοχος για ασέβεια και βεβήλωση, την οποία αποτολμά στο σώμα και το αίμα του Κυρίου. Αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο ωφέλεια δεν παίρνει από την θεία μετάληψη, αλλά και αμαρτάνει βαρύτατα. Και παρά κάτω προσθέτει: «δοκιμαζέτω δε άνθρωπος εαυτόν και ούτως εκ του άρτου εσθιέτω και εκ του ποτηρίου πινέτω», (Α΄ Κορ. 11,28-29). Δηλαδή ας εξετάζει κάθε άνθρωπος τον εαυτό του με προσοχή και αφού προετοιμασθεί με την εξέταση αυτή, τότε ας μεταλαμβάνει των αχράντων μυστηρίων. Διότι εκείνος που τρώει και πίνει ανάξια, η μετάληψη αυτή γίνεται σ’ αυτόν αιτία καταδίκης, διότι αδυνατεί να διακρίνει, ότι αυτό που τρώει και πίνει δεν είναι κοινή τροφή, αλλά το σώμα και το αίμα του Κυρίου. Γι’ αυτό άλλωστε και η Εκκλησία διά του ιερέως μας προσκαλεί: «Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης προσέλθετε». Η Εκκλησία δηλαδή μας προειδοποιεί, ότι αν κάποιος δεν έχει φόβο Θεού, πίστη και αγάπη, ας μη προσέλθει.

    Ένα άλλο στοιχείο σπουδαιότατο της προετοιμασίας μας είναι η προσέλευσή μας στο μυστήριο της μετανοίας και ιεράς Εξομολογήσεως. Με την Εξομολόγηση ομολογούμε με συντριβή και ταπείνωση τις αμαρτίες και τα πάθη μας, παίρνουμε τα κατάλληλα πνευματικά φάρμακα, που μας υποδεικνύει ο πνευματικός και λαμβάνουμε από αυτόν την σχετική συγχωρητική ευχή, ώστε με καθαρή καρδιά να προσέλθουμε στη συνέχεια στη θεία μετάληψη. Δυστυχώς πολλοί χριστιανοί σήμερα προσέρχονται και μεταλαμβάνουν, είτε για λόγους θρησκευτικής συνήθειας, είτε με την ευκαιρία μεγάλων εορτών, χωρίς προηγουμένως να εξομολογηθούν και χωρίς να πάρουν την άδεια από τον πνευματικό τους.

    Η δυνατή πίστη και ταπείνωση του εκατοντάρχου φάνηκε όχι μόνο από όσα είπε προηγουμένως, αλλά και με όσα στη συνέχεια πρόσθεσε. Τι είπε; «Και γαρ εγώ άνθρωπος ειμί υπό εξουσίαν, έχων υπ’ εμαυτόν στρατιώτας και λέγω τούτω πορεύθητι και πορεύεται και άλλω έρχου και έρχεται και τω δούλω μου ποίησον τούτο και ποιεί». Δηλαδή και εγώ είμαι άνθρωπος που παίρνω διαταγές από τους ανωτέρους μου, αλλά και έχω υπό τις διαταγές μου στρατιώτες. Και λέω σ’ έναν στρατιώτη: πήγαινε και πηγαίνει και σε άλλον: έλα και έρχεται. Και στον δούλο μου: κάνε αυτό και το κάνει. Και τι απήντησε ο Χριστός; «Ακούσας δε ο Ιησούς εθαύμασε και είπε τοις ακολουθούσιν. Αμήν λέγω υμίν ουδέ εν τω Ισραήλ τοσαύτην πίστιν εύρον». Δηλαδή όχι μόνο δεν απέρριψε τα λόγια του εκατοντάρχου,  με τα οποία αυτός εξέφρασε την θαυμαστή πίστη και την ταπείνωση του, αλλά και τον επήνεσε. Διότι ενώπιον όλου του πλήθους ομολόγησε, ότι τόσο δυνατή πίστη δεν βρήκε ούτε μεταξύ των Ισραηλιτών. Και όπως συμπληρώνει ο ιερός Χρυσόστομος, όχι μόνο θαυμάζει και επαινεί τον εκατόνταρχο, αλλά επί πλέον προβάλλει την πίστη του ως παράδειγμα προς μίμηση και υπόσχεται να του χαρίσει την βασιλεία του. Και καθώς τον παρουσιάζει μπροστά σε όλο το πλήθος, μας διδάσκει να πιστεύουμε και εμείς με την ίδια πίστη, όπως αυτός, με τρόπο δηλαδή αντάξιο της θείας του φύσεως, ότι δεν είναι μόνον άνθρωπος, αλλά και Θεός.

    Στη συνέχεια, παίρνοντας αφορμή από την καταπληκτική πίστη του εκατοντάρχου, που ήταν εθνικός και όχι Ιουδαίος, προσθέτει ένα προφητικό λόγο που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στο εγγύς μέλλον, μετά την Πεντηκοστή. Λέγει: «Λέγω δε υμίν ότι πολλοί από ανατολών και δυσμών ήξουσι και ανακλιθήσονται μετά Αβραάμ και Ισαάκ και Ιακώβ εν τη βασιλεία των ουρανών, οι δε υιοί της βασιλείας εκβληθήσονται εις το σκότος το εξώτερον». Πολλοί θα είναι εκείνοι, οι οποίοι ενώ δεν θα είναι Ιουδαίοι, αλλά εθνικοί και όμως θα πιστεύσουν με την ίδια πίστη σαν αυτή του εκατοντάρχου και θα αξιωθούν να επιτύχουν την βασιλεία των ουρανών. Ενώ αντίθετα, πολλοί θα είναι οι Ιουδαίοι εκείνοι, οι οποίοι ενώ θα έπρεπε πρώτοι από όλους να πιστεύσουν, εν τούτοις θα απιστήσουν και θα χάσουν τον παράδεισο. Αυτό σημαίνει ότι την ημέρα της κρίσεως θα δούμε εκπλήξεις. Θα δούμε ανθρώπους που στην παρούσα ζωή τους θεωρούσαμε κολασμένους, να απολαμβάνουν τη βασιλεία των ουρανών, ενώ άλλους που τους θεωρούσαμε ως αγίους να βρίσκονται στην κόλαση.

    Ας φοβηθούμε, αδελφοί μου, μήπως πάθουμε και εμείς, ό,τι έπαθαν οι Ιουδαίοι, οι οποίοι ενώ καθημερινά έβλεπαν αμέτρητα θαύματα, εν τούτοις δεν πίστευαν στον Χριστό. Και ενώ γνώριζαν τις προφητείες περί του Χριστού και έβλεπαν να πραγματοποιούνται στο πρόσωπο του Χριστού, πεισματικά επέμεναν στην απιστία. Αντίθετα ο εκατόνταρχος παρ’ όλο που δεν είχε τα πνευματικά πλεονεκτήματα, που είχαν οι Ιουδαίοι και χωρίς να γνωρίζει τις προφητείες περί του Χριστού, τελικά πίστευσε στο Χριστό. Ας αγωνιστούμε να αποκτήσουμε την πίστη και την ταπείνωση του εκατοντάρχου με την συνεχή μετάνοια και τη συμμετοχή μας στα μυστήρια και τη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας, ώστε να αξιωθούμε των αιωνίων αγαθών. Αμήν.