Μια λιτανεία της Μυρτιδιώτισσας το 1685

Ψηλαφώντας στιγμές ιστορίας

Μια λιτανεία της Μυρτιδιώτισσας το 1685

Η λιτάνευση της πανιέρου εικόνας της Μυρτιδιώτισσας την Κυριακή της Ορθοδοξίας, που ακόμη υφίσταται και πρόσφατα όλοι για μια ακόμη φορά βιώσαμε, αποτελεί το κορυφαίο θρησκευτικό γεγονός για το νησί μας .Η μεταφορά της εικόνας από το μοναστήρι της στη Χώρα και η παραμονή της μέχρι τη Δευτέρα της Διακαινησίμου καθιερώθηκε με απόφαση του επάρχου Κυθήρων Ιωάννη Καλούτση και του επαρχιακού συμβουλίου, η οποία επικυρώθηκε από τον Άγγλο τοποτηρητή I. Colchunt , τον Οκτώβριο του 1842. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι η εικόνα και πριν το 1842 ,τακτικά ή περιστασιακά σε περίοδο ανομβρίας, επιδημίας, θεομηνίας, εχθρικών επιδρομών , φτώχειας κλπ λιτάνευε στα χωριά " ίνα απονέμει τας ευλογίας της". *

Στο Ιστορικό Αρχείο Κυθήρων σώζεται έγγραφο που επιβεβαιώνει τα παραπάνω. Σύμφωνα με αυτό ο ηγούμενος των Μυρτιδίων Αντώνιος Βενέρης κάνει απολογισμό εσόδων-εξόδων για την περίοδο 1685-1686. Στα έσοδα διαβάζουμε : " εμαζοξα όντες ευγαλα την αγίαν εικόνα όξο ις το νισί κεριά λίτρες διο και πολιες τρις" και στα έξοδα : " έδοσα τζι πολιες εκίνες όπου εφέρανε ιςινε εορτι και εκίνες όπου εβάλανε ότες ευγαλα τιν ικονα όξο και επλεροσα μεροκάματα εξιντα και εθέρισα τα χοράφια".

Από το σημαντικό αυτό έγγραφο συνάγονται πολλά συμπεράσματα:

-Η εικόνα λιτάνευε στα χωριά του νησιού και κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας κάθε φορά που υπήρχε ανάγκη.

- Ο πιστός και πονεμένος λαός των Κυθήρων προσέφερε όχι χρήματα αλλά αγνό κερί μέλισσας και πολύτιμα υφάσματα όπως μπόλιες (από το ιταλικό impoglio =κάλυμμα κεφαλής ) τα οποία ο ηγούμενος εκποιούσε και με τα χρήματα που εισέπραττε κάλυπτε κάποιες ανάγκες του μοναστηριού.

- Μέχρι τώρα γνωρίζαμε ότι η εικόνα φυλασσόταν στο ναό του Φρουρίου για λόγους ασφαλείας από το 1680. Όμως ο ηγούμενος "ευγαλε τιν αγίαν ικονα όξο ιστό νισί " το 1685. Μήπως πρόκειται για αντίγραφο της αυθεντικής εικόνας το οποίο παρέμενε μόνιμα στα Μυρτίδια ή " η χαρυτόβρυτος εικόνα της Θεοτόκου των Μυρτιδίων " μεταφέρθηκε λίγο πιο μετά στο ναό του Φρουρίου;

- Τέλος, συγκινητικό είναι ότι στο ίδιο έγγραφο ο ηγούμενος ονομάζει την εορτή της 24ης Σεπτεμβρίου "τα σαράντα" λόγω της συμπλήρωσης τεσσαρακονθημέρου από της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, κάτι που ακούμε μέχρι σήμερα από παλιούς Τσιριγώτες.

Αναμφίβολα η συστηματική μελέτη και η ενδελεχής έρευνα του πολύτιμου Ιστορικού μας Αρχείου έχει ακόμη να φέρει στο φως πολλά στοιχεία γύρω από την ιστορία του Προσκυνήματος των Μυρτιδίων που ενδεχομένως μας ξαφνιάσουν .

Γιώργος Λουράντος

Ρενάτα Πανταζίδου

* Βλ. Ελένης Χάρου-Κορωναίου. Το Προσκύνημα των Μυρτιδίων . σελ. 103-111.