ΚΥΡΙΑΚΗΣ Α' ΝΗΣΤΕΙΩΝ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ (5-3-2023) ΓΡΑΠΤΟΝ Θ. ΚΗΡΥΓΜΑ Ἡ ὕλη καί οἱ Εἰκόνες

 

Ἡ αἱρετικὴ ἀντίληψη, ὅτι ἡ ὕλη ἀποτελεῖ κακό, πού ἀντιστρατεύεται τό πνεῦμα, τήν ψυχή, εἶχε διαβρώσει τόν 7ο καί 8ο αἰῶνα μ.Χ. τήν Ἐκκλησία.

Ἔχοντας ρίζες τόσο στήν Πλατωνική ἀντίληψη περί ψυχῆς, ὅσο καί στίς δοξασίες τῶν Ἀνατολικώτερων λαῶν ὅτι ὁ κόσμος κυριαρχεῖται ἀπό δύο θεούς (τόν θεό τοῦ ἀγαθοῦ καί τόν θεό τοῦ κακοῦ) ἡ κοσμοθεωρία ἐκείνη κατέταξε τήν ὕλη στά ἔργα τοῦ κακοῦ. Γι’ αὐτό καί ὁ κάθε χριστιανός ὥφειλε νά μισήσει κάθε τί τό ὑλικόν, ὡς ἔργο διαβολικό.

Σ’ αὐτό τό πνεῦμα οἱ Εἰκονομάχοι ἔφθασαν νά υἱοθετοῦν τήν αἵρεση τοῦ «δοκητισμοῦ», πού ἰσχυριζόνταν ὅτι ὁ Χριστός ἦταν φαινομενικά μόνον ἄνθρωπος καί ὄχι στήν οὐσία. Θεωροῦσαν δέ πώς δέν εἶναι δυνατόν ὁ ἄσπιλος καί ἀναμάρτητος Θεός νά περιβληθεῖ ἀνθρώπινη ὑλική σάρκα, κάτι πού πίστευαν ρυπαρό.
Ἡ Ὀρθοδοξία, ὅμως, εἶχε τήν ὀρθή ἀντίληψη γιά τήν ὕλη: εἶναι κι αὐτή δημιούργημα τοῦ Θεοῦ μας καί ὑπηρετεῖ τήν σωτηρία μας. Γι’ αὐτό καί ἡ Ἐκκλησία, ἀπορρίπτοντας κάθε εἴδους Μονοφυσιτισμό, πίστεψε καί διακήρυξε πώς ὁ Κύριός μας εἶναι κατ’ οὐσίαν ἀληθής Θεός καί ἀγαθός ἄνθρωπος, τέλειος καί ἀναμάρτητος.
Ἔτσι, ἀπό τούς πρώτους αἰῶνες οἱ Χριστιανοί ἀπεικόνιζαν τόν Χριστό, τούς Ἁγίους καί τά θαυμαστά γεγονότα τῆς Πίστεως. Τό κάθε σκίτσο, τό κάθε χρῶμα, ὁ κάθε χρωστῆρας, πάνω σέ τοῖχο, ἤ ξύλο, ἤ καμβᾶ, ἀνέδιδε διδαχή καί δοξολογία. Αὐτά τά ὑλικά μέσα βοηθοῦσαν στήν διατήρηση ζωντανῆς τῆς μνήμης τοῦ σωτηριώδους ἔργου τοῦ Χριστοῦ, στήν ἐμπέδωση ὀρθόδοξης συνείδησης καί, παράλληλα, στήν ἀπόδοση τιμῆς στά εἰκονιζόμενα πρόσωπα (καί ὄχι, βέβαια, σ’ αὐτές καθ’ αὐτές τίς εἰκόνες).
Χρειάσθηκε πολλή προσευχή, πολλή ἐγκαρτέρηση καί συχνά μαρτύριο γιά νά διασωθεῖ ἡ ἀλήθεια. Καί ἡ ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ κηρύχθηκε ἀπό τούς μεγάλους Πατέρες, ἰδίως ἀπό τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό καί τόν Ὅσιο Μάξιμο Ὁμολογητή.
Ἐπισφραγίσθηκε δέ ἀπό τήν 7η Οἰκουμενική Σύνοδο, ὥστε ἐμεῖς σήμερα μετά 13 αἰῶνες νά ἔχουμε τήν ὀμορφιά τῶν εἰκόνων στούς Ναούς καί στά σπίτια μας, πρός δοξολογίαν τοῦ ὑπέρ ἡμῶν παθόντος καί ἀναστάντος…

Πρωτ. π. Π.Μαριᾶτος