Ο Άγιος Μηνάς και ο Άγιος Μαρτίνος στα Κύθηρα

Στις 11 Νοεμβρίου οι ορθόδοξοι γιορτάζουν τον άγιο Μηνά, ενώ οι καθολικοί τον άγιο Μαρτίνο. Είναι διαφορετικοί άγιοι, έφιπποι και οι δύο και στις βενετοκρατούμενες περιοχές που τα δύο δόγματα ήρθαν πολύ κοντά, πολλές φορές γινόταν σύγχυση.

Έτσι στα Κύθηρα οι μεν ορθόδοξοι τον καθολικό ναό του αγίου Μαρτίνου τον αποκαλούσαν άγιο Μηνά, οι δε καθολικοί τους ορθόδοξους ναούς του αγίου Μηνά τους αποκαλούσαν Σαν Μαρτίνο. Κοντά στα πηγάδια, από όπου υδρευόταν η Χώρα οι Βενετοί ίδρυσαν καθολικό μοναστήρι προς τιμήν του αγίου Μαρτίνου, ο ναός του οποίου είχε και αλτάριο του αγίου Αντωνίου της Πάδοβας και του αγίου Γεωργίου. Εκεί δημιουργήθηκε και χώρος ταφής για τους καθολικούς των Κυθήρων. Μαρτυρείται σε συμβόλαιο του 1563 και μέχρι το τέλος της Βενετοκρατίας λειτούργησε σαν φράγκικο μοναστήρι και νοσοκομειακός ξενώνας.

Σε παλιά νοταριακά έγγραφα αναφέρονται ονόματα καθολικών ηγουμένων (βαρδιάνων) όπως ο φρα Βιτζέντζος Μουάτζος και ο πατέρας Νικολός Ντεμέτζος, ή προκουραδόρων (επιτρόπων) όπως ο Νικολός Λαζαρέτος κ.α.

Κατά την Αγγλική περίοδο ο ναός χρησιμοποιήθηκε σαν Αγγλικανική εκκλησία και στο καθολικό κοιμητήριο θάβονταν οι Άγγλοι, ενώ τα κελιά του παλιού καθολικού μοναστηριού στέγασαν το δευτερεύον σχολείο (τη δεύτερη βαθμίδα της εκπαίδευσης στα Κύθηρα) καθώς και τη Βιτσαμάνειο σχολή. Με την Ένωση ο ναός έπαψε να λειτουργεί και σήμερα είναι ερειπωμένος, ο δε λαός τον αποκαλεί άγιο Μηνά.