Ρεπορτάζ -Έρευνα

Γιώτα Πολίτη

Το ασβεστοκάμινο στην διασταύρωση των Δοκάνων δίπλα στο κεντρικό δρόμο.

Οπως ήταν μετά το κάψιμο (λάκκος) έχει αφαιρεθεί ο ασβέστης.

Το 2007 με πρωτοβουλία της τότε Δημαρχίας Θεόδωρου Κουκούλη έγινε μια πολύ σπουδαία προσπάθεια αποκατάστασης και διάσωσης του εν λόγο καμινιού ως μέρος της πολιτιστικής μας κληρονομιάς όπως θα δείτε στην παρακάτω φωτογραφία.

Σε επικοινωνία που είχαμε με τον κύριο Θεόδωρο Κουκούλη μας είπε πως η θέση αυτή επιλέχθηκε για τον λόγο ότι η ευρύτερη περιοχή έως την σκληρή έχει πολλά ασβεστοκάμινα.

Το πορί, (είσοδο) από όπου θα έμπαιναν τα κλαδιά.

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟ ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΚΥΠΡΙΩΤΗΣ

ΑΣΒΕΣΤΟΚΑΜΙΝΟ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1940.ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΤΙΑΝΙΚΩΝ.

ΕΛΕΝΗ ΧΑΡΟΥ:

Ασβεστοκάμινα στα Κύθηρα κατά το 1923

Κατά το 1923 λειτούργησαν στα Κύθηρα 23 ασβεστοκάμινα, τα οποία έβγαλαν 380.000 οκάδες ασβέστη.

Για να κάψουν τα καμίνια διέθεσαν χιλιάδες δεμάτια ξύλα (ντεστέδες).

Τα καμίνια αυτά στήθηκαν στις Κοινότητες Κυθήρων (8) Πιτσινιανίκων (5) Μυλοποτάμου (1) Φρατσίων (1) Καραβά (6) και Μητάτων (2) στις τοποθεσίες Σπηλίες, Ξερονιάματα, Βίγλα, Κλαράδικα, Παλιόκηπο, Ξιβούνι, Χατζή-Καμίνι, Γούρνες, Φανάρι, Πλατιά Άμμος, Βαθύ Αυλάκι, Αγία Πατρικία, Χαλέπα και Ρέντζη.

Τη μεγαλύτερη ποσότητα έβγαλαν τα καμίνια του Καραβά (146.000 οκάδες)

ΠΗΓΗ: Σπύρου Στάθη Κυθηραϊκή Επιθεώρησις 1923

________________________________________

Ας δούμε πως λειτουργούσε ένα καμίνι και πως γινόταν η ασβεστοποίηση

ΦΩΤΟ solygeia.blogspot.com

Αφού επέλεγαν τη θέση του καμινιού, άρχιζαν το κόψιμο των κλαδιών με τη μαναροσκαλίδα.

Η δουλειά αυτή συνήθως άρχιζε Φλεβάρη ή Μάρτη, πριν ανοίξουν τα κλαδιά.

Τα κλαδιά τα έφτιαχναν μεγάλα όρθια κυλινδρικά δεμάτια (δεματές) έτσι ώστε να μπορούν να σηκωθούν στον ώμο για να μεταφερθούν, καρφώνοντας στο κέντρο τους ένα μακρύ και γερό ξύλο, (τσίτα).

Έβαζαν πάνω σε κάθε δεματέ δυο-τρεις μεγάλες πέτρες για να μη τις σκορπίσει ο αέρας, αλλά και για να καθίσουν τα κλαδιά και να σηκώνονται αργότερα εύκολα για τη μεταφορά τους. Τέτοιες δεματές έπρεπε να ετοιμάσουν από 300 ως 500 και περισσότερες, ανάλογα με το μέγεθος του καμινιού.

Ύστερα έσκαβαν το λάκκο του καμινιού, το βορθί, κυλινδρικό με διάμετρο από 8 ως 12 ποδάρια (1 ποδ. = το μήκος ενός παπουτσιού μέσου άνδρα, 30 εκ.) και βάθος 2 μέτρα περίπου. Έχτιζαν εσωτερικά, να ακουμπούν στην περίμετρο του λάκκου, τις ασβεστόπετρες. Λίγο πιο πάνω από την επιφάνεια του εδάφους οι πέτρες γύριζαν προς το κέντρο και σχημάτιζαν θόλο (κλείδωμα του καμινιού), ενώ προς το νοτιά άφηναν το πορί, (είσοδο) από όπου θα έμπαιναν τα κλαδιά.

Συνέχιζαν να φορτώνουν ασβεστόπετρες πάνω στο θόλο, όσο ανέβαιναν ψηλότερα τόσο μικρότερες και στο πάνω μέρος όλο χαλίκια. Στο όρθιο τμήμα του καμινιού που ήταν πάνω από την επιφάνεια του εδάφους, χτιζόταν εξωτερικά διπλός τοίχος με χώμα στη μέση για να μη φεύγει πλάγια η θερμότητα. Έτσι το καμίνι έμοιαζε με ένα τεράστιο φούρνο. Το στήσιμο της ασβεστόπετρας στο καμίνι και προπάντων το γύρισμα σε θόλο, το κλείδωμα, απαιτούσε ιδιαίτερες ικανότητες και πείρα. Δυο-τρεις τέτοιοι μαστόροι υπήρξαν.

Όταν όλα ήταν έτοιμα, άναβαν το καμίνι κι άρχιζε η πιο κουραστική δουλειά του καψίματος. Ο καιρός είχε στρώσει, Απρίλης συνήθως ή και αρχές του Μάη.

Επί τρία εικοσιτετράωρα περίπου έπρεπε να ρίχνουν συνεχώς ξύλα στις αδηφάγες φλόγες του καμινιού. Τώρα χρειαζόταν βοήθεια. Δεν έφταναν τα χέρια των 2, 3, ή 4 συνεταίρων. Προσέρχονταν εθελοντικά για συνδρομή συγγενείς και φίλοι.

Ένας, εσύμπαινε συνεχώς, έριχνε δηλαδή τα ξύλα μέσα στο καμίνι. Με ένα δρεπάνι ξεντέριζε τη δεματέ, ξεμπέρδευε δηλαδή το ένα από το άλλο τα ξύλα, και με το χαχάλι, διχαλωτό μακρύ ξύλο ή σίδερο, τα έπιανε και τα έσπρωχνε στις φλόγες. Ζόρικη δουλειά. Πιάνονταν τα χέρια, φλογιζόταν το κορμί. Οι άλλοι κουβαλούσαν συνεχώς δεματές κοντά στο καμίνι για να τις έχει δίπλα του αυτός που συμπαίνει. Το απόγευμα έπρεπε να συγκεντρωθούν πάρα πολλές δεματές πλάι στο καμίνι, για να μην αναγκάζονται να κάνουν αυτή τη δουλειά όλη νύχτα, να κατασκοτώνονται με το σκοτάδι στις κακοτράχαλες χαλέπες.

Οι γυναίκες κουβαλούσαν φαγητά, κρασιά, νερό, σύμπαιναν.

Κι όταν οι δεματές τέλειωναν το καμίνι είχε κιόλας ψηθεί. Ήταν κανονισμένα. Το άφηναν καμιά δεκαριά μέρες να κρυώσει, και άρχιζε το κουβάλημα του ασβέστη σε τσουβάλια με τους γαϊδάρους στο χωριό. Στον ασβεστόλακκο για σβήσιμο αν προοριζόταν για το σπίτι του αρραβωνιασμένου, ή στην αποθήκη για πούλημα.

Αν το καμίνι είχε επιτυχία, ανάλογα και πόσα ποδάρια ήταν, μπορούσε να βγάλει και 10.000 οκάδες (12.800 κιλά )ασβέστη. Μερικές φορές όμως δεν πετύχαινε 100%. Δεν ψηνόταν καλά όλη η πέτρα κι όταν σβήνανε τον ασβέστη στον ασβεστόλακκο ήταν γεμάτος παράκουκα (κομμάτια άψητη πέτρα)

ΠΗΓΗ agonigrammi.wordpress.com