Λίγα ακόμη για την προπαγάνδα

Αυτό που επιδιώκει η προπαγάνδα είναι να αφήνει (στον νου αυτών που στοχεύει) μια γενική εντύπωση, αφού θα έχει ξεχαστεί το μεγαλύτερο πλήθος πληροφοριών (που αυτή ενσωμάτωνε).

Είναι αυτό που οι γνώστες του πεδίου ονομάζουν «διαχείριση εντυπώσεων» ή πιο γκεμπελικά (από τον Γιόζεφ Γκέμπελς, υπουργό Διαφώτισης των ναζί – το Διαφώτισης έχει μεγάλη σημασία και βάθος), το «Πες, πες, κάτι θα μείνει στο τέλος» (perception management).

Ο κεντρικός στόχος παραμένει ένας -είναι η διατήρηση και η ενίσχυση της άγνοιας σε όσο γίνεται πιο μεγάλα πλήθη ατόμων για αυτά που συμβαίνουν, ώστε να είναι πολύ εύκολα χειραγωγήσιμα. Και αυτό επιτυγχάνεται κυρίως μέσα από την ουσιαστική ακύρωση ή και την πολλαπλή διαστρέβλωση όσων συνέβησαν. Στον πυρήνα της προπαγάνδας υπάρχει ένα άσβεστο μίσος για την ανάγκη αποδείξεων για ένα γεγονός (μια που οι αποδείξεις διαστρέφουν εντελώς και αποσυνθέτουν τον ίδιο τον στόχο της προπαγάνδας), άρα και αυτό που λέμε σήμερα «δημοσιογραφία» αποτελεί, τις περισσότερες φορές, μια συλλογή μη τεκμηρίων, μια συλλογή οιονεί ειδήσεων. Ωστόσο, αυτή η συλλογή μη τεκμηρίων είναι προφανές ότι εξυπηρετεί τους στόχους αυτών που ελέγχουν παντοιοτρόπως το περιεχόμενο αυτών που ακόμη αποκαλούνται ΜΜΕ ή MSM (mainstream media) (και για πόσο ακόμη, μέχρι να εξατμιστεί η όποια αξιοπιστία τους;), αρκεί τα πλήθη να καταπίνουν αμάσητα αυτά τα ανύπαρκτα που τους σερβίρουν οι διάφοροι –εντελώς καλοπροαίρετοι, έντιμοι και αθώοι του αίματος- ολιγάρχες.

Μια άλλη προσφιλής τακτική είναι η θεολογικού τύπου εμπέδωση της νεο-γλώσσας (newspeak) κατά τον Orwell, όπου το Δεν Υπάρχουν Εναλλακτικές (ΤΙΝΑ)⁽¹⁾ της Θάτσερ ή το πιο φρέσκο Η Αμφιβολία Αποτελεί Αμαρτία, ο Διάλογος Αποτελεί Αίρεση, η Μοναδική Αληθής Γνώση είναι το --- (όπου στο κενό βάζετε ό,τι προαιρείσθε) χρησιμεύει για να δικαιώνει τους οποιουσδήποτε οπαδούς ομάδων όπως κι αν αυτές αποκαλούνται (τακφίρ, ουαχαμπίτες κ.ά.).

Το κύριο πρόβλημα είναι η παραγωγή της μη σκέψης, μέσω της καταστροφής (ήδη από νεαρή ηλικία) της ικανότητας εξαγωγής συμπερασμάτων από αλυσίδες σκέψης που βασίζονται σε ευκόλως αποδείξιμα τεκμήρια, τάση που αναιρεί -αν δεν καταστρέφει- ό,τι έχει πετύχει μέχρι σήμερα η ανθρωπότητα. Με αυτή τη λογική, η ατέλειωτη παράθεση εικόνων από όσα συμβαίνουν σήμερα στον κόσμο είναι εντελώς άδεια από το οποιοδήποτε νόημα, εφόσον η δυνατότητα παραγωγής νοήματος έχει καταστραφεί εκ των προτέρων. Ωστόσο, στις μέρες μας η κατανόηση της παγκόσμιας επικαιρότητας, έστω των κύριων σημείων της (αυτών που εμείς θεωρούμε κύρια), αποτελεί μια μεγάλη βοήθεια για να αποφεύγουμε τις ψυχώσεις και τις εμμονές και τις ιδεοληψίες που κυριαρχούν πλανητικά.

⁽¹⁾ΤΙΝΑ

* ομότιμος καθηγητής Τμήματος ΕΜΜΕ Πανεπιστημίου Αθηνών

efsyn.gr