Η Φιλαρμονική Ποταμού Κυθήρων:Ενα κείμενο του Αειμνήστου Μαέστρου Στράτου Θεοδωρακακη

φωτογραφία: Adelin-FM

Αναδημοσιεύουμε ένα κείμενο του Στράτου Θεοδωρακάκη που αναφέρεται στην ιστορική πορεία της Φιλαρμονικής Ποταμού Κυθήρων. 

Πρόκειται για μια εισήγηση του μεγάλου μαέστρου σε συνέδριο στα Κύθηρα. Kυρίες και Kύριοι σύνεδροι, φίλες και φίλοι, συντοπίτες και επισκέπτες, είναι ιδιαίτερη τιμή για μένα να βρίσκομαι εδώ για να σας μιλήσω για τη φιλαρμονική, το μουσικό σύνολο που ιδρύθηκε και συνεχίζει να υπάρχει στο νησί μας, τα Κύθηρα. 

Είναι πραγματικά πολύ σημαντικό, ένα τόσο μικρό νησί με τόσο λίγους κατοίκους να διαθέτει φιλαρμονική την ώρα που πολύ μεγαλύτερα νησιά άλλα και πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της Ελλάδας δεν διαθέτουν. Και είναι ακόμη σημαντικότερο το ότι η φιλαρμονική Κυθήρων είναι ερασιτεχνική, μόνο όμως με την έννοια ότι τα μέλη της δεν πληρώνονται για να παίζουν, διότι το επίπεδο της δουλειάς τους είναι καθαρά επαγγελματικό. Οι εμφανίσεις του μουσικού συνόλου, το ακουστικό αποτέλεσμα, είναι πραγματικά πολύ καλό και ανταγωνίζεται επάξια τη δουλειά επαγγελματιών μουσικών, όπως απέδειξε άλλωστε η εμφάνιση της φιλαρμονικής Κυθήρων στο πανελλήνιο φεστιβάλ φιλαρμονικών, για το οποίο θα μιλήσουμε αργότερα.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, για να ξετυλίξουμε την ιστορία της φιλαρμονικής, της μουσικής παιδείας που προσφέρει στα παιδιά και τους κάτοικους του νησιού αλλά και γενικότερα του πολιτιστικού και κοινωνικού έργου που προσφέρει. Αν σήμερα μπορούμε να μιλάμε για μουσική παράδοση είναι αυτή την οποία έχει δημιουργήσει η φιλαρμονική. Στα Κύθηρα δεν υπήρχε πριν την ίδρυση της φιλαρμονικής οργανωμένο σύνολο όπως συνέβαινε στα υπόλοιπα Εφτάνησα. Αξίζει να σταθούμε σ αυτό, για να κατανοήσουμε τη σημασία του ρόλου της, που ίσως σε αλλά μέρη θεωρείται αυτονόητη.

Μικρά, φτωχά και απομακρυσμένα τα Κύθηρα, από τα υπόλοιπα Εφτάνησα δεν δέχτηκαν τις πολιτιστικές επιρροές της δυτικής κουλτούρας όπως έγινε στην Κέρκυρα ή τη Ζάκυνθο για παράδειγμα. Αν και δεν υπάρχουν μελέτες ούτε έρευνες για τη μουσική παράδοση των Κυθήρων, εγώ από μια μικρή έρευνα που έχω κάνει έχω συγκεντρώσει μερικά στοιχεία που αξίζει να σας τα αναφέρω και πιστεύω ότι θα αποτελέσουν μια αρχή για πιθανούς μελλοντικούς ερευνητές. Όπως ήδη σας είπα, δεν είχαμε εδώ στα Κύθηρα επιδράσεις από τη δυτική κουλτούρα. Αντιθέτως, λόγω της θέσης του νησιού το βόρειο μέρος δέχθηκε μουσικές επιρροές από την Πελοπόννησο και το νότιο από την Κρήτη. Επιρροές που είναι εμφανείς στην μελωδία αλλά και στα βήματα των κυθηραικών τραγουδιών και χορών αντίστοιχα. Εξετάζοντας όμως προσεχτικά τα τραγούδια των Κυθήρων μπορούμε να ξεχωρίσουμε ορισμένα που δεν είναι επηρεασμένα από την Πελοπόννησο ή από την Κρήτη τόσο σε μελωδίες όσο και σε βήματα. Έτσι έχουμε την παπαδοπαναγιώτενα ή κομπιανικο, που η μελωδική του γραμμή και τα βήματα είναι καθαρά Κυθηραϊκά, και επίσης τον διπλό. 

Εδώ πρόκειται για 5 διαφορετικές μελωδίες και σ αυτές μπορούμε να δούμε μια εξελικτική πορεία, και ίσως να εντοπίσουμε την τοποθεσία όπου παιζόταν και χορευόταν. Έτσι έχουμε τον αρχικό διπλό απλό δωρικό χωρίς ποικίλματα, πάμε στο δεύτερο πιο βελτιωμένο, στον τρίτο ακόμη πιο ανάλαφρο, τον τέταρτο πεταχτό και παιχνιδιάρικο και τον τελευταίο ανάλαφρο, μελωδικό, με επίσης ανάλαφρα βήματα. Και αξίζει να δει κανείς, χορευτές όπως ο Γρηγόρης Κασιμάτης η Κυπαρισούλα από το Λιβάδι να χορεύουν διπλό κυριολεκτικά στο νύχι γα να καταλάβει την αξία του αλλά και την καταγωγή του χωροταξικά. Κατόπιν έχουμε τον Kαραβίτικο, επηρεασμένο ως προς το ρυθμό από την Πελοπόννησο σαν Καλαματιανό, η μελωδία του όμως είναι ξεχωριστή και βασίζεται στον πλάγιο διπλό ήχο της βυζαντινής μουσικής, επίσης τον Νυφιάτικο, βασισμένο στον πλάγιο δεύτερο. Αυτή είναι η μουσική παράδοση των Κυθήρων μικρή σε έκταση αλλά πλούσια σε ήχους. 

Ωστόσο ελάχιστα είναι καταγεγραμμένη αφού όπως είπαμε δεν υπήρχε κουλτούρα που θα επέτρεπε την καταγραφή της, τη διάδοση της και τον εμπλουτισμό της. Και ας μου επιτραπεί εδώ να αναφέρω πως ότι ως μαέστρος της φιλαρμονικής έχω συγκεντρώσει αρκετά μουσικά κομμάτια αυτής της παράδοσης και τα έχω καταγράψει για πρώτη φορά με νότες με τον τίτλο «σπουδή πάνω σε τσιριγώτικες μελωδίες» ώστε να μείνουν μουσική κληρονομιά στους αιώνες. Οι Κυθηραϊκοί ρυθμοί λοιπόν που δημιουργήθηκαν ερμηνεύονταν από πρακτικούς μουσικούς που φυσικά δεν γνώριζαν να διαβάζουν και να γράφουν νότες, μάθαιναν με το αυτί τη μελωδία και συνήθως την ερμήνευαν με βιολί και λαούτο σε πανηγύρια, γάμους, και γιορτές. Η απομονωμένη θέση του νησιού καθώς και το καθεστώς αριστοκρατών και ποπολάρων που ίσχυε, δεν βοήθησε στην ανάπτυξη μουσικής παιδείας αλλά και γενικότερα καλλιτεχνικής πνευματικής κίνησης στο νησί, οι μεν αριστοκράτες ζούσαν απομονωμένοι από τους ομόλογους τους των άλλων νησιών και δε ενδιαφέρονταν να μετέχουν στις πνευματικές αναζητήσεις τους, οι δε ποπολάροι οι χωρικοί δηλαδή ήταν τόσο φτωχοί που η αγωνιά τους να εξασφαλίσουν τον επιούσιο στον κακοτράχαλο τόπο μας δεν τους άφηνε περιθώρια γα μουσικές και ευρύτερα καλλιτεχνικές αναζητήσεις. 

Άλλωστε οι περισσότεροι αναγκάζονταν να ξενιτευτούν για να επιβιώσουν. Έτσι επήλθε η ερήμωση πολλών χωριών και δεν ευνοήθηκε η ανάπτυξη μεγάλων κέντρων στο νησί. Οι εναπομείναντες αρκούνταν στη ερμηνεία των πρακτικών μουσικών. Κάπως έτσι ήταν τα πράγματα μέχρι το πρώτο ήμισυ σχεδόν του περασμένου αιώνα. Η κατοχή ήταν η αιτία να αλαλάξουν τα πράγματα, ειδικότερα στη κατοχή άρχισε να δημιουργείται καλλιτεχνική κίνηση που εκφράστηκε κυρίως με τη δημιουργία θεατρικών ομάδων με ερασιτέχνες ηθοποιούς, πατριώτες μας που ήρθαν από την Αθηνά και τον Πειραιά για να σώσουν τη ζωή τους από τα γερμανικά πυρά αλλά και από τη θανατηφόρα πεινά που αποδεκάτιζε κυρίως τον πληθυσμό της πρωτεύουσας. Τέτοιες ομάδες δημιουργήθηκαν στον ποταμό τα Φριλιγκιάνικα, τα Λογοθετιάνικα, τον Καραβά και τα Κοντολιάνικα με πρωτοστατούντα τον μεγάλο πατριώτη μας Νίκο Φατσέα. 

Στις παραστάσεις επιθεωρήσεων στον Ποταμό έκανε την εμφάνιση του το πρώτο μουσικό σύνολο. Μια μανδολινάτα μπορεί να θεωρηθεί ο πρόδρομος της φιλαρμονικής κατά μια έννοια, αφού ο δημιουργός της ο αείμνηστος Δημήτρης Νοταράς ήταν ο άνθρωπος που δίδαξε νότες αρκετούς Ποταμίτες και τους έκανε να αγαπήσουν τη μουσική. Μεταξύ αυτών ήμουν και εγώ, που με δάσκαλο το Νοταρά, όχι μόνο έμαθα μουσική αλλά αργότερα παρακινούμενος από τον Ευστάθιο Μαυρομάτη, αρχιμουσικό του δήμου Αθηναίων, απέκτησα το δίπλωμα του μαέστρου και δάσκαλου της μουσικής και ήμουν από τους πρωτεργάτες ίδρυσης της φιλαρμονικής. Ο Δημήτρης Νοταράς, αναμφίβολα φωτισμένος δάσκαλος και μορφωμένος με γενική παιδεία ήρθε στα Κύθηρα το 1935 πρόσφυγας από τη Σμύρνη, αξίζει να πούμε ότι ήταν απόφοιτος της Ευαγγελικής Σχολής της Σμύρνης και εκτός από μουσική γνώριζε και μπορούσε να διδάξει Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά και Αραβικά, λογιστική, στενογραφία και ραδιοτεχνία. Αυτός ο σπουδαίος άνθρωπος διδάσκει μαντολίνο, κιθάρα και βιολί σε αρκετούς συμπατριώτες μας για να βγάζει τα προς το ζην και το 1942 δημιούργησε την μανδολινάτα. 

Παράλληλη και εξίσου σημαντική για τη μουσική παιδεία στο νησί μας ήταν και η πορεία του πρακτικού μουσικού του συμπατριώτη μας Βαγγέλη Καβιέρη, που με το βιολί και τη φωνή του διέσωσε το μουσικό ύφος των Κυθήρων. Οι δυο τους, ο Νοταράς και ο Καβιέρης ιδρύσαν το 1946 μια εκκλησιαστική χορωδία. Όλες αυτές οι προσπάθειες δυστυχώς δεν είχαν διάρκεια κυρίως γιατί οι συμμετέχοντες κάποια στιγμή έφευγαν προς αναζήτηση καλύτερης τύχης. Στην ανάπτυξη μουσικής παιδείας συνέβαλε επίσης ο Σοφοκλής Καλούτσης που δίδασκε μουσική και ο οδοντογιατρός βιολονίστας Γιάννης Μακρής. 

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην εξέλιξη των μουσικών πραγμάτων του νησιού. Αυτή λοιπόν είναι η εικόνα της καλλιτεχνικής δραστηριότητας στο νησί μας μέχρι το 1964, χρονιά ορόσημο αφού τότε γιορτάστηκαν τα εκατό χρόνια από την ένωση των Εφτανήσων με την υπόλοιπη Ελλάδα και τότε ιδρύθηκε η φιλαρμονική, και βέβαια αυτά τα δυο γεγονότα δεν είναι άσχετα μεταξύ τους, και να γιατί. Στις εορταστικές εκδηλώσεις που έγιναν στα Κύθηρα στις 21 Μάιου του 1964 την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο τότε νομάρχης Αττικής Αργύρης Μπότσης. Λόγω του διθυραμβικού χαρακτήρα των εκδηλώσεων έγινε εμφανής η έλλειψη μιας φιλαρμονικής που θα έδινε πιο επίσημο τόνο στην τελετή.

Εκμεταλλευόμενοι τη συγκυρία μιλήσαμε στον νομάρχη για την ανάγκη ίδρυσης μιας φιλαρμονικής στο νησί, μια ιδέα που κυοφορούσαμε ήδη στο μυαλό μας και την καρδιά μας, εκείνος αναγνώρισε την ανάγκη, διέκρινε τη φλόγα μας για δημιουργία ενός σοβαρού μουσικού συνόλου και μας έδωσε 10000 δραχμές. Χρήματα που είχαν περισσέψει από τον προϋπολογισμό του εορτασμού, βλέπετε τότε περίσσευαν χρήματα από τους προϋπολογισμούς, ενώ τώρα πια δεν φτάνουν. Μ αυτά τα χρήματα αγοράστηκαν τα πρώτα όργανα, τρία χάλκινα, τρία τύμπανα, και μια γρανκάσα. Με το που ήρθαν στο νησί αυτά τα όργανα άρχισαν οι πρόβες. Συγκεντρωθήκαμε οι πρωτοπόροι, ο Μαρίνος Τριφύλλης, ο Θόδωρος Τσοκολένης και Ανάργυρος Βαγγής, που είχαν κάποιες μουσικές γνώσεις και ο ομιλών, Στρατής Θεοδωρακάκης, και αρχίσαμε να παίζουμε κάνοντας τις νότες εκφραστές των νεανικών μας ονείρων, για δημιουργία φιλαρμονικής που φαινόταν απραγματοποίητο Όνειρο. 

Δεν το είχαμε καταλάβει τότε πιστεύω ότι γράφαμε την πρώτη σελίδα της οργανωμένης μουσικής ιστορίας των Κυθήρων. Δεν είχαμε καταλάβει ότι η φιλαρμονική θα γινόταν ένας φωτεινός φάρος πολιτισμού, ότι αργότερα θα μαθαίναμε μουσική στα παιδιά μας, στα εγγόνια μας, στα παιδιά των φίλων, των γνωστών, των συμπατριωτών αλλά και των τυχόν περαστικών υπαλλήλων από το νησί μας. Μια νέα εποχή λοιπόν στα πολιτιστικά μουσικά πράγματα των Κυθήρων άρχισε έτσι απλά το 1964. Η φιλαρμονική ιδρύθηκε για να συνεχίσει να υπάρχει και να προσφέρει πολλά στον τόπο. Με πρώτο το ότι μαθαίνει στα παιδιά να αγαπούν τη μουσική και το ότι τα μαθαίνει δωρεάν, αφού ποτέ δεν εισπράξαμε αμοιβή από κανένα γονέα για να εισάγουμε το παιδί του στη μαγεία της μουσικής. Όλα αυτά τα 36 χρόνια λειτουργίας της, πέρασαν πολλά, παρά πολλά, παιδιά από τα μουσικά μας θρανία και συνεχίζουν να περνούν. 

Πολλά φάλτσα ακούστηκαν αλλά και πολλές υπέροχες μουσικές, όταν πια οι πρώτες αδέξιες προσπάθειες αντικαθίσταντο από τη γνώση της μουσικής, και το μόνο που με θλίβει, είναι ότι κάθε φορά που δένεται μια τάξη, ας το πούμε έτσι, κάθε φορά που τα παιδιά που ξεκινούν μαζί φτάνουν στο στάδιο να αποτελούν ένα συντονισμένο μουσικό σύνολο, φεύγουν σε αναζήτηση επαγγελματικής καριέρας και μόρφωσης. Και κάθε φορά σαν τον Σίσυφο ξεκινάμε από την αρχή, με καινούργια παιδιά. Αλλά αυτή είναι η μοίρα των μη αμειβομένων μουσικών. Φυσικά τα παιδιά δεν μπορούν να ζήσουν εδώ ως μέλη της φιλαρμονικής αφού ναι μεν όπως είπαμε δεν πληρώνουν για να μάθουν, αλλά δεν πληρώνοντε και για να παίζουν. Ωστόσο αξίζει να πούμε ότι αρκετά από τα παιδιά που έκαναν εδώ τα πρώτα τους βήματα στη φιλαρμονική, που διάβασαν και έπαιξαν εδώ τις πρώτες τους νότες, συνέχισαν τις σπουδές τους στην Αθήνα και έγιναν πραγματικά επαγγελματίες μουσικοί. Ας συνεχίσουμε όμως την αναφορά στην ιστορία της φιλαρμονικής. 

Ξεκίνησε όπως είπαμε με λίγα όργανα πληρωμένα από το Νομάρχη αλλά βέβαια αυτά δεν έφταναν. Είχαμε την τύχη το 1965 στα πρώτα βήματα να επιστρέψει στο νησί ο συμπατριώτης μας και εξαίρετος σαξοφωνίστας Ζαχαρίας Μένεγας. Μαζί του οργανώσαμε χοροεσπερίδες και με τα έσοδα συνεχίσαμε να αγοράζουμε όργανα που είχαμε ανάγκη συμπληρώνοντας από την τσέπη μας προσφέροντας ψυχαγωγία κα χτίζοντας πολιτισμό. Γιατί παράλληλα με τις χοροεσπερίδες που είχαν κυρίως ψυχαγωγικό σκοπό οργανώναμε και μουσικοφιλολογικές βραδιές υψηλού επιπέδου που αναμφίβολα έκαναν τους Κυθήριους κοινωνούς του πνεύματος σε μια εποχή που τα Κύθηρα ήταν απομονωμένα, σε μια εποχή που η Ελλάδα ήδη στέναζε κάτω από το ζυγό της δικτατορίας των συνταγματαρχών, σε μια εποχή σκοτεινή που το πνεύμα βρισκόταν υπό διωγμό. Αξίζει για την ιστορία να αναφερθώ σε μια μουσικοφιλολογική βραδιά που είχαμε συνδιοργανώσει η φιλαρμονική με τον τότε καθηγητή του γυμνασίου Γιώργο Γιατρομανωλάκη τη 1η Ιουλίου του 69 στην πλατεία του Ποταμού. 

Παρουσιάσαμε ποιήματα του Άγγελου Σικελιανού «Γράμμα από το μέτωπο», του Νικηφόρου Βρεττάκου «Ελεγεία στον τάφο ενός αγωνιστή» και άλλων δημιουργών που η χούντα είχε κατατάξει στους ανεπιθύμητους και στους εχθρούς του κράτους, έργα δυνατά που έδιναν μήνυμα ελπίδας για ανάστατη για απολύτρωση στα μαύρα χρόνια που πέρναγε η Ελλάδα. Η βραδιά κύλησε όμορφα τα μηνύματα έφτασαν στο λαό αλλά έφτασαν και τα… προσκλητήρια προς εμάς τους διοργανωτές, για επίσκεψη την επόμενη μέρα στο αστυνομικό τμήμα, όπου ευτυχώς έγιναν μόνο παρατηρήσεις για συμμόρφωση προς τας υποδείξεις του στρατοκρατικού καθεστώτος. Να επανέλθουμε όμως στο ιστορικό. Η φιλαρμονική από την ίδρυσή της και για αρκετά χρόνια στεγάστηκε στο κοινοτικό μέγαρο του Ποταμού. στη συνέχεια Ως την ώρα που είχαμε την οικονομική δυνατότητα να αξιοποιήσουμε τη δωρεά του ακίνητου που έγινε από την οικογένεια Μαρσέλου. Στην θέση της διώροφης παλαιάς οικίας αναγείραμε το πνευματικό κέντρο Ποταμού, σε συνεργασία με το ίδρυμα Παναγιώτου. Και έτσι βρήκε δική της στέγη η φιλαρμονική και όχι μόνο, αφού στο χώρο δημιουργήσαμε σχολή μουσικής και χορού, δανειστική βιβλιοθήκη δύο αίθουσες εκδηλώσεων και μόνιμη έκθεση έργων Κυθηρίων ζωγράφων. Ωστόσο η πρόσφορα της φιλαρμονικής δεν σταματά ούτε στην δωρεάν εκπαίδευση των παιδιών στη μουσική ούτε στη λειτουργία του πνευματικού κέντρου με τις ποικίλες δραστηριότητες που σας ανέφερα. Είναι ευρύτερη αφού κατασκεύασε και διαθέτει προς ελεύθερη χρήση το μοναδικό και πραγματικά σωτήριο για τον Ποταμό παρκινγκ, και αυτό το οικόπεδο δωρίθηκε στη φιλαρμονική από την οικογένεια Μαρσέλου. Το συμβούλιο της φιλαρμονικής εκτιμώντας ότι η ανάγκη για χώρο στάθμευσης ήταν και είναι μεγάλη αποφάσισε τη δημιουργία στο οικόπεδο ενός παρκινγκ που θα εξυπηρετούσε τους ντόπιους αλλά και τους επισκέπτες. Ήταν μια κίνηση σωτήρια αλλά και μοναδική όπως αποδεικνύεται περίτρανα σήμερα για τον Ποταμό που διαφορετικά θα ασφυκτιούσε από τη πληθώρα των αυτοκινήτων. Μάλιστα φέτος κατορθώσαμε και ασφαλτοστρώσαμε το παρκινγκ με χρήματα που συγκεντρώθηκαν από δωρεές αφού η φιλαρμονική δεν έχει δικούς της πόρους ούτε έσοδα από το κράτος. Και μου δίνεται η ευκαιρία τώρα απ αυτό το βήμα να ευχαριστήσω και δημόσια την Κυθηραϊκή αδελφότητα του Σίδνευ που εξασφάλισε για το παρκινγκ ένα μεγάλο ποσό από το κληροδότημα Αρώνη, το Τριφύλλειο ίδρυμα και την εμπορική τράπεζα που αν και δεν έχει οικονομικά συμφέροντα στο νησί, χάρη στις προσπάθειες ενός στελέχους της που αγαπά τα Κύθηρα και τη φιλαρμονική μας βοήθησε. Την ώρα μάλιστα που τράπεζες οι οποίες έχουν οικονομικά συμφέροντα στα Κύθηρα δεν μπήκαν καν στον κόπο να μας απαντήσουν έστω και αρνητικά στο αίτημα μας για οικονομική βοήθεια. Επιτρέψτε μου όμως να ευχαριστήσω και όλους τους άλλους δωρητές χρημάτων, οργάνων, αιρκοντίσιον, στολών, βιβλίων πινάκων ζωγραφικής που όλα αυτά τα χρόνια με τις οποίες δυνατότητες τους συμβάλλουν στις αγωνιώδεις προσπάθειες μας για επιβίωση και παράλληλα δημιουργία. Και είναι πραγματικά σημαντικό να τονίσουμε ότι η παρουσία της πολιτείας συμπίπτει με την απόλυτη απουσία. Καμία βοήθεια δεν μας έχει δοθεί με εξαίρεση κάποιες επιχορηγήσεις που δόθηκαν κατά καιρούς με τη μεσολάβηση παραγόντων κατά το πλείστον μη Κυθηρίων που εκτίμησαν το έργο μας και αισθάνθηκαν την ηθική υποχρέωση να μας ενισχύσουν. Τελειώνοντας θα ήθελα να σταθώ σε δύο ακόμη πράγματα που είναι αποφασιστικής σημασίας για τη συνεχεία της φιλαρμονικής. Είναι σημαντικό να γνωρίσετε ότι η φιλαρμονική δεν έχει μείνει μόνο εντός των ορίων του μικρού νησιού μας. Εκανε δυο εμφανίσεις στη Αθήνα η μια στη φιλολογική αίθουσα Παρνασσός και η άλλη στο πανελλήνιο φεστιβάλ φιλαρμονικών αποσπώντας και στις δυο τα θερμά συγχαρητήρια και τα ενθουσιώδη χειροκροτήματα του ακροατηρίου. 

Η φιλαρμονική λοιπόν ταξίδεψε το νησί μας στο πανελλήνιο και το ταξιδεύει ως τα πέρατα του κόσμου με την κάθε της εμφάνιση εντός Κυθήρων σε γιορτές ή στις καλοκαιρινές της συναυλίες αφού είναι απόλυτα σίγουρο ότι ο κάθε επισκέπτης ο κάθε τουρίστας που έρχεται εδώ και τυχαίνει να ακούσει τη φιλαρμονική παίρνει μαζί του μια ακόμα ανάμνηση από το τόπο μας, μια ανάμνηση μάλιστα τελείως διαφορετική από τις υπόλοιπες. Αφού η εικόνα μιας όμορφης παραλίας μπορεί να θολώσει ή να σβήσει με το χρόνο ή ακόμα να μπερδευτεί με εκείνη ενός άλλου τόπου. Η εικόνα και το άκουσμα της φιλαρμονικής που δεν συνάντησε αλλού θα κρατήσουν τα Κύθηρα ζωντανά στις αναμνήσεις και τις αφηγήσεις του επισκέπτη για πάντα. Είναι άρα επιτακτική ανάγκη να κατανοήσουμε ότι αυτό το μουσικό σύνολο έχει προσφέρει πολλά στα Κύθηρα. Έχει συμβάλλει στην ψυχαγωγία και τον πολιτισμό μας αλλά και στη ανάδειξη του τόπου μας. 

Έχει προσφέρει στα παιδιά μόρφωση αλλά και διεξόδους την ώρα που σε άλλα μέρη τα παιδιά μπλέκονται και οδηγούνται στο διέξοδο των ναρκωτικών. Έχει προσφέρει ποικίλο κοινωνικό έργο. Και είναι η φιλαρμονική αυτή που μας διαφοροποιεί από πολλά άλλα μέρη που μας κάνει να αισθανόμαστε υπερήφανοι γιατί είναι κάτι δικό μας, γιατί είναι τα παιδιά μας και οι φίλοι μας που παίζουν ανεβάζοντας μας στα ουράνια. Γιατί είναι τόσο καλή που αποσπά το χειροκρότημα και το μπράβο ακόμα και από τον πρώτο πολίτη της χώρας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον κύριο Στεφανόπουλο που στην πρόσφατη επίσκεψη του δεν δίστασε να εκφράσει την ικανοποίηση του για αυτό που άκουσε αλλά και την έκπληξη του που ένα τόσο μικρό μέρος έχει φιλαρμονική και μάλιστα τόσο καλή. Είναι λοιπόν ένας φάρος πολιτισμού για τα Κύθηρα η φιλαρμονική που σε αντίθεση με κρατικοδίκαια σωματεία, υπηρεσίες κλπ συνεχίζει αταλάντευτη την πρόσφορα της κάνοντας μας όλους κοινωνούς μιας μουσικής παιδείας και ανάτασης που λίγοι έχουν τη δυνατότητα να απολαμβάνουν δωρεάν. 

Όλοι εμείς οι άνθρωποι της φιλαρμονικής ευχόμαστε να μην κουραστούν οι δωρητές να μας ενισχύουν και κρούουμε τον κώδωνα του κίνδυνου προς τις τοπικές αρχές αλλά και την κεντρική εξουσία ότι η έλλειψη οικονομικών πόρων είναι μεγάλη απειλή για την ύπαρξη της φιλαρμονικής. Τα έξοδα είναι μεγάλα όχι για τις αμοιβές μας οι οποίες είναι ανύπαρκτες αλλά για την συντήρηση των οργάνων και την αγορά νέων. Εμείς και με αυτό κλείνω, τα στελέχη της φιλαρμονικής δηλώνουμε ότι όσο θα έχουμε πνοή μέσα μας θα συνεχίζουμε την προσπάθεια. Γιατί πιστεύουμε σ αυτό που κάνουμε. Γιατί θεωρούμε ότι κάνουμε κάτι σημαντικό όχι μόνο για μας αλλά για όλους τους συμπατριώτες μας. Γιατί νοιώθουμε σαν τους αγωνιστές που υμνεί ο ποιητής λέγοντας: Σε κάθε βήμα Κέρδιζαν μια οργιά ουρανό Για να μας τον δώσουν Θα συνεχίσουμε λοιπόν να κερδίζουμε έστω και μια οργιά ουρανό για να τον μοιραζόμαστε μαζί σας οδηγημένοι από της καρδιάς το πύρωμα. 

Σας ευχαριστώ