Ενάλιο «μουσείο» με μνήμες του '40 στον βυθό της Λακωνίας (VIDEO)

Απελευθερώνονται οι οργανωμένες και καθοδηγούμενες καταδύσεις σε 91 ναυάγια πλοίων και αεροπλάνων της χώρας, μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων (ΚΣΝΜ) του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, το οποίο γνωστοποιεί πως τα ναυάγια αποδίδονται στην καταδυτική κοινότητα για καταδύσεις αναψυχής. Με τον τρόπο αυτό, επιχειρείται να ενισχυθεί η μορφή του καταδυτικού τουρισμού και των προοπτικών που αυτός διανοίγει. Ο συνδυασμός των καταδυτικών πάρκων με τους υποθαλάσσιους χώρους που φιλοξενούν και προστατεύουν ιστορικά ναυάγια θεωρείται κομβικό συγκριτικό πλεονέκτημα.

Το Υπουργείο επικαλείται την εισήγηση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, σύμφωνα με την οποία τα 91 ναυάγια πλοίων και αεροπλάνων αποτελούν την πρώτη ομάδα ναυαγίων, που θα αποδοθούν στην καταδυτική κοινότητα για καταδύσεις αναψυχής, με συγκεκριμένους όρους. Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται, «τα επιλεγμένα ναυάγια από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, ανήκουν σε μεταλλικά πλοία και αεροσκάφη τα οποία βυθίστηκαν από το 1868 έως και το 1970 -τα περισσότερα από την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου- και βρίσκονται σε βάθη που κυμαίνονται από 10 έως και 120 μέτρα. Ο βαθμός τεκμηρίωσής τους δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις ο ίδιος».

Μεταξύ των 91 αυτών ναυαγίων συμπεριλαμβάνονται «κουφάρια», τα οποία βρίσκονται ήδη υπό καθεστώς εντατικής διερεύνησης από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και ναυάγια για τα οποία υπάρχουν λεπτομερείς αναφορές και στα οποία έχουν πραγματοποιηθεί εκτενείς φωτογραφικές σαρώσεις και κινηματογραφήσεις. Επιπλέον, για κάποια ναυάγια διατίθεται ελάχιστο υλικό τεκμηρίωσης, κυρίως λόγω του μεγάλου βάθους ή των συνθηκών θολερότητας της θάλασσας στις περιοχές όπου βρίσκονται.

Δύο ναυάγια
στην Πελοπόννησο
Ανάμεσα στα 91 βυθισμένα σκαριά πλοίων, δύο βρίσκονται σε θαλάσσιες περιοχές της Περιφέρειας Πελοποννήσου σε Λακωνία και Μεσσηνία.

- Λακωνία: Το ελληνικό ατμόπλοιο «ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ» βυθίστηκε από τη γερμανική αεροπορία στη θαλάσσια περιοχή της Πλύτρας την 26η Απριλίου 1941, δηλαδή πριν από 80 χρόνια. Το πλοιάριο, που είχε κυβερνήτη τον Ρήγα Ματθαίο και μετέφερε 120 Ευέλπιδες, είχε αποπλεύσει από το Γύθειο με προορισμό τα Κύθηρα και στη συνέχεια την Κρήτη. Τη νύχτα της 26ης προς 27ης Απριλίου 1941, το σκάφος είχε αράξει στον όρμο «Ξυλί» της Πλύτρας. Κατά το ξημέρωμα, κι ενώ όλοι οι επιβαίνοντες βρίσκονταν στην ακτή, γερμανικά αεροπλάνα με συνεχείς εφορμήσεις βύθισαν το σκάφος που έκτοτε «αναπαύεται» στον κόλπο της Πλύτρας. Η πρόσβαση στο ναυάγιο γίνεται μόνο με βάρκα κι απέχει 5-7 λεπτά από την ακτή. Μέγιστο βάθος: 28 μέτρα.

- Μεσσηνία: Άγνωστο εμπορικό πλοίο στην Πρώτη Μεσσηνίας. Βυθίστηκε στα ρηχά της νήσου Πρώτη Μεσσηνίας, στον κόλπο Βουριάς, το 1942. Μέγιστο βάθος: 5 μέτρα.

lakonikos.gr

Το ναυάγιο «ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ» στην Πλύτρα

Πως θα αξιοποιηθούν
Το Υπουργείο Πολιτισμού επισημαίνει ότι «προκειμένου να ολοκληρωθεί η τεκμηρίωση των ναυαγίων αυτών, προβλέπονται συγκεκριμένοι τρόποι δράσης σε συνεργασία με τους παρόχους καταδυτικών υπηρεσιών, οι οποίοι θα ενταχθούν στο τελικό κείμενο της ΚΥΑ, που θα υπογραφεί από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού με το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής». Διευκρινίζει πως «στον υποβληθέντα κατάλογο, διαχωρίζονται, επίσης, με ειδική σήμανση, τα ναυάγια πολεμικών πλοίων, αεροπλάνων και υποβρυχίων που βυθίστηκαν κατά τις εχθροπραξίες του Α’ και Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, τα οποία αντιμετωπίζονται ως ειδική ομάδα, καθώς το άνοιγμά τους για καταδύσεις αναψυχής προϋποθέτει την υπογραφή σχετικής ΚΥΑ του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας».

Ακόμα, «σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 7 του Νόμου 4688/2020, που καθορίζει ότι “ κατά την κατάδυση στα ναυάγια απαγορεύεται στους καταδυόμενους η οποιαδήποτε επέμβαση ή αλλοίωση στα ναυάγια, καθώς και η συλλογή, αποκομιδή ή και απλή μετακίνηση οποιωνδήποτε αντικειμένων ή τον βυθό πέριξ αυτών”, εξασφαλίζεται τόσο η ακεραιότητα των ίδιων των ναυαγίων ως μνημείων, όσο και η ασφάλεια των καταδυόμενων επισκεπτών. Υπό την έννοια αυτή, οι επιτρεπόμενες καταδύσεις αναψυχής συνιστούν μία μη παρεμβατική δραστηριότητα που περιορίζεται στον υδάτινο χώρο που περιβάλλει τα μνημεία και δεν παρεμβαίνει επί των μνημείων, στο εσωτερικό τους», καταλήγει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ.

Η υπουργός Πολιτισμού & Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη δήλωσε ότι «ο βυθός των ελληνικών θαλασσών αποτελεί ενάλια κιβωτό της Ιστορίας μας. Οι προστατευμένοι υποθαλάσσιοι χώροι, όπου βρίσκονται ναυάγια από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αφηγούνται σελίδες της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας. Ταυτόχρονα, παρουσιάζουν μια ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική, καθώς οι υποβρύχιες περιηγήσεις αποτελούν μία ειδική, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα μορφή τουρισμού που προσελκύει επισκέπτες υψηλού επιπέδου και εισοδήματος. Τα εγκαίνια του υποθαλάσσιου μουσείου, στη νησίδα Περιστέρα της Αλοννήσου, τον περασμένο Αύγουστο, και η διεθνής προβολή την οποία προσέλκυσε, είναι η απόδειξη του έντονου διεθνούς ενδιαφέροντος που έχει αναπτυχθεί για τον καταδυτικό τουρισμό και τις προοπτικές που ανοίγει. Ο συνδυασμός των καταδυτικών πάρκων με τους υποθαλάσσιους χώρους που φιλοξενούν και προστατεύουν ιστορικά ναυάγια είναι μέγα πλεονέκτημα για την Ελλάδα. Οφείλουμε να το αξιοποιήσουμε, καθώς προσθέτει υπεραξία στον τουρισμό και δημιουργεί προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών», κατέληξε η Λ. Μενδώνη.

Ο γενικός γραμματέας Πολιτισμού και πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, Γ. Διδασκάλου, επεσήμανε ότι «οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ εργάζονται συστηματικά για την τεκμηρίωση και την απελευθέρωση προς την καταδυτική κοινότητα και άλλων σημαντικών ναυαγίων, δημιουργώντας ένα απέραντο, επισκέψιμο, ενάλιο μουσείο».

Δείτε video από το ναύαγιο στην Πλύτρα