NDTV: Αφιέρωμα στα Αντικύθηρα, το ελληνικό νησί που ερημώνει μέρα με τη μέρα

 Όταν ο χειμώνας πλησιάζει στα Αντικύθηρα, ο ήδη λιγοστός πληθυσμός του απομονωμένου ελληνικού νησιού συρρικνώνεται σχεδόν στο μηδέν.

«Είμαστε 20 με 25 άτομα, χωρίς παιδιά, χωρίς φούρνο», λέει ο πρόεδρος της Κοινότητας Αντικυθήρων, Γιώργος Χαρχαλάκης, ο οποίος δίνει μια δύσκολη μάχη για να ξανά δώσει ζωντάνια στο μικρό νησί του Αιγαίου.

«Δεν τα παρατάω», δήλωσε στο AFP. Η μικρή γη ανάμεσα στα Κύθηρα και την Κρήτη, τα Αντικύθηρα, όπως και πολλές αγροτικές περιοχές στην Ελλάδα, έχουν γνωρίσει έντονη ερήμωση, σύμφωνα με το ndtv.com.

Όταν πραγματοποιήθηκε η τελευταία εθνική απογραφή το 2021, το νησί είχε μόλις 39 κατοίκους, από 120 το 2011. Ο 37χρονος Χαρχαλάκης θυμάται ακόμα τα πρώτα του χρόνια στο δημοτικό σχολείο τη δεκαετία του 1990, πριν η οικογένειά του, όπως και άλλοι, αναγκαστεί να μετακομίσει στην ηπειρωτική χώρα λόγω οικονομικών προβλημάτων.

«Εκείνη την εποχή, στο νησί υπήρχαν αγρότες, ψαράδες και κτηνοτρόφοι». Υπήρχαν περίπου 15 κοινότητες», είπε.

Σήμερα, μόνο το λιμάνι του Ποταμού κατοικείται.

Στα βραχώδη υψώματα των Αντικυθήρων, οι ξερολιθιές των χωραφιών και τα εγκαταλελειμμένα και κατεστραμμένα σπίτια είναι ακόμα ορατά.

Η μόνη σύνδεση του νησιού με τον έξω κόσμο είναι μέσω των Κυθήρων και της Κρήτης, καθώς εκτελούνται δρομολόγια με πλοία μεταξύ των νησιών.

Κλειστά σχολεία

Το σχολείο ήταν κλειστό για δύο δεκαετίες πριν ανοίξει ξανά το 2018 για μόλις τρεις μαθητές – τα παιδιά της Δέσποινας και του Διονύση Ανδρόνικου, ενός ζευγαριού από τα Αντικύθηρα που επέστρεψε από την Αθήνα.

«Το 2021, όταν η μεγαλύτερη κόρη μου τελείωσε το δημοτικό σχολείο, έπρεπε να φύγουμε για να πάει στο γυμνάσιο στα Κύθηρα», είπε ο Διονύσης Ανδρόνικος.

Το σχολείο αναγκάστηκε να κλείσει και πάλι.

Ο δείκτης γονιμότητας της Ελλάδας ήταν 1,43 παιδιά ανά γυναίκα το 2021, δηλαδή χαμηλότερος από τον μέσο όρο της ΕΕ που είναι 1,53 παιδιά, σύμφωνα με την υπηρεσία δεδομένων της ΕΕ, Eurostat.

Πρόσφατη μελέτη του Ελληνικού Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών διαπίστωσε ότι ένας στους τρεις δήμους της χώρας έχει λιγότερες από 10 γεννήσεις ετησίως.

Το Ινστιτούτο απέδωσε το γεγονός αυτό στη γήρανση του πληθυσμού της Ελλάδας, αλλά και στην «εξαιρετικά άνιση κατανομή του πληθυσμού».

Στην Αθήνα κατοικεί πάνω από το ένα τρίτο των 10,5 εκατομμυρίων κατοίκων της χώρας.

Και με πάνω από το 20% του πληθυσμού της ηλικίας 65 ετών και άνω, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τέταρτη θέση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ με το υψηλότερο ποσοστό ηλικιωμένων.

Μόνο η Ιταλία (23,8%), η Πορτογαλία (23,7%) και η Φινλανδία (23,1%) κατατάσσονται υψηλότερα, σύμφωνα με τη Eurostat.

Επίσης, πάνω από 500.000 νέοι εγκατέλειψαν τη χώρα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κατάρρευσης της τελευταίας δεκαετίας.

Έχουν γίνει κάποιες προσπάθειες για την προσέλκυση νέων κατοίκων σε περιοχές που έχουν ανάγκη.

Στο ορεινό χωριό Φουρνά, στην κεντρική Ελλάδα, η τοπική εκκλησία κάλεσε πολυμελείς οικογένειες να μετακομίσουν για να αποτρέψει το κλείσιμο του τοπικού σχολείου.

Τον Σεπτέμβριο, η ιδέα αυτή προσέλκυσε μια οικογένεια με έξι παιδιά.

Αλλά μια παρόμοια προσπάθεια, που ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια στα Αντικύθηρα, δεν έχει μέχρι στιγμής αποδώσει καρπούς.

Νέα ελπίδα

Για τον κ. Χαρχαλάκη, επικεφαλής της κοινότητας του νησιού, το κύριο πρόβλημα είναι η «έλλειψη υποδομών».

«Το κράτος πρέπει να προσφέρει κίνητρα για την ανοικοδόμηση σπιτιών και καταστημάτων», είπε.

Το χειμώνα, το νησί διαθέτει μόνο ένα καφενείο, το οποίο λειτουργεί και ως ταβέρνα και ως μικρό κατάστημα. Το λειτουργεί ένας άνδρας ογδόντα περίπου ετών.

«Ο γηγενής πληθυσμός γερνάει και το μέλλον του νησιού είναι αμφίβολο», δήλωσε η Κατερίνα Ντετσόζαλ, μια συνταξιούχος Γαλλίδα που περνάει τον χρόνο της τόσο στο νησί όσο και στην πατρίδα της.

«Τα ποσοστά θνησιμότητας και η μετανάστευση παίζουν καθοριστικό ρόλο και δεν πρέπει να υποβαθμίζονται», δήλωσε πρόσφατα ο Βύρων Κοτζαμάνης, διευθυντής του Ινστιτούτου Διαχείρισης Έρευνας και Διάσωσης, στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Ο κ. Χαρχαλάκης ελπίζει ότι το σχεδιαζόμενο παρατηρητήριο για την κλιματική αλλαγή στο νησί «θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας».

Τα Αντικύθηρα έχουν ήδη τεράστια φήμη στον κόσμο της επιστήμης: Ένα αστρολογικό ρολόι του 2ου αιώνα, που πιστεύεται ότι είναι ο αρχαιότερος υπολογιστής στον κόσμο, βρέθηκε από δύτες στον βυθό των Αντικυθήρων στις αρχές του 20ού αιώνα (1901) ανάμεσα στα απομεινάρια ενός ναυαγίου της ρωμαϊκής εποχής.

Πηγή: newmoney.gr

Φωτογραφία κορυφή: Φοίβος