Από τα Βυζαντινά Κύθηρα – Άγιος Κοσμάς στα Φριλιγκιάνικα

Βυζαντινό μνημείο με τοιχογραφίες του 12ου και 13ου αι, καθώς και μεταβυζαντινές του 17ου και 18ου αι. Είναι δύο ναοί καμαροσκέπαστοι, προσκεκολημμένοι που επικοινωνούν με τοξωτά ανοίγματα. Στα δυτικά προστέθηκε μεταγενέστερα ένας κοινός καμαροσκέπαστος νάρθηκας. Στην τοιχοποιία του νότιου ναού που είναι παλαιότερος έχει γίνει χρήση υλικών από αρχαία κτίρια. Και οι δύο ναοί έχουν αξιόλογο ζωγραφικό διάκοσμο με έργα καλής ποιότητας και επιμελούς εκτελέσεως.

Στο νότιο ναό η Ανάληψη, παράσταση εξαιρετικής τέχνης, η οποία μας οδηγεί στην αναγέννηση της τέχνης κατά την εποχή των Κομνηνών. Ο ζωγράφος της παράστασης θυμίζει έναν από τους ζωγράφους του αγίου Δημητρίου στο Πούρκο. Άλλες παραστάσεις είναι η Δέηση, μορφές αγίων, οι Αρχάγγελοι, Ο Χριστός, ο άγιος Κοσμάς, η αγία Παρασκευή μέσα σε δίσκους.

Στο βόρειο ναό υπάρχουν 2 στρώματα τοιχογραφιών.

Το 1844 ο ιερέας Κοσμάς Κασιμάτης του ιερέως Ιωάννου από το Κυπέρι έλαβε από το Επιχώριον Συμβούλιον σε λιβέλο παντοτινό την εκκλησία του αγίου Κοσμά με ό,τι του ανήκει. Ο ιερέας υποχρεούται να επισκευάσει το ναό, διότι οι τοίχοι και ο θόλος κινδυνεύουν να καταρρεύσουν από την παλαιότητα. Επίσης υποχρεούται αυτός και οι κληρονόμοι του να καταβάλλουν κάθε χρόνο ενοίκιο 4 σελίνια και 4 πένες στον Πανιερώτατο Αρχιεπίσκοπο Κυθήρων, διότι ο ναός του αγίου Κοσμά είναι μετόχι της μονής του Οσίου Θεοδώρου, ο οποίος ανέκαθεν ανήκει στην Αρχιεπισκοπή.

ΠΗΓΗ: ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΒΥΖ. ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΩΝ ΚΥΘΗΡΩΝ της Ακαδημίας Αθηνών.. ΓΑΚ ΤΟΠΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΚΥΘΗΡΩΝ, Νοταριακό αρχείο